آرشیو سه‌شنبه ۱۸ خرداد ۱۳۹۵، شماره ۶۲۳۱
ماه مهر
۱۶
چلچراغ هدایت

دین، وسیله کاهش آلام بشر

مهدی فرخیان

کتاب نای و نی نخستین کتاب از مجموعه «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» است. این مجموعه شامل سخنرانی ها و مقالات و پیام ها و مصاحبه های امام موسی صدر رهبر ایرانی شیعیان لبنان است. این کتاب به همت مرحوم علی حجتی کرمانی ترجمه و گردآوری شده و در سه فصل سامان یافته است: فصل نخست جستارهایی است در باب اسلام شناسی، دین شناسی، تبلیغ، سیره، تمدن؛ فصل دوم شامل سخنرانی و پیام ها و مصاحبه های ناظر به مسائل لبنان و شیعیان لبنان است؛ و سرانجام، فصل سوم گفتارهایی است درباره مساله فلسطین و مقاومت فلسطینی. تنوع مطالب دست کم این حسن را دارد که ما را با وجوه شخصیتی و گستره فعالیت ها و دغدغه های امام موسی صدر آشنا می کند. فصل نخست که 324 صفحه از حجم 455 صفحه ای کتاب است، رهیافتی است به جهان اندیشه و رویکرد اسلام شناسی امام موسی صدر. مطالعه این کتاب نشان می دهد که امام صدر عمیقا با مسائل انسان معاصر و پرسش های پیش روی مومنان(دین ورزان) و به طور مشخص روحانیان آگاهی دارد و به سان برخی هم مسلکان خود در ایران می کوشد که با مراجعه به متن دین پاسخی برای این مسائل و پرسش ها بیابد.

انسان و تلاش برای کاستن از رنج هایش و افزودن بر آگاهی اش دغدغه همیشگی امام صدر است، و در نگاه و نگرش امام صدر دین والاترین وسیله برای کاستن از رنج آدمی است. از این رو، گویی امام صدر در آمد و شدی دائمی میان انسان و دین است تا با شناخت مسائل انسان و مراجعه به متن دین پاسخی بیابد برای مسائلش. جستارهای این کتاب آینه اندیشه و عمل چنین شخصیتی است. یکی از نکات برجسته در این رویکرد، جایگاه قرآن در اندیشه امام صدر و در مراجعه به متن دین است. امام صدر به منبع روایت بی توجه نیست، اما این دو منبع دین تفاوتی معنادار برای وی دارند. امام صدر رویکردی کارکردگرایانه به دین دارد. از این رو، وقتی به سیره معصومان می پردازد، قصد بازگویی تاریخ را ندارد، که اساسا ایشان مورخ نیست، بلکه در تلاش است که با درس آموزی از سیره معصوم، توشه ای تربیتی برای انسان امروز برگیرد. گفتارهای «علی موحد بود و بس» و «انسان: کوشش و دهش» و مقاله «زهرا فصلی از کتاب رسالت» چنین رویکردی دارد.