یکی از کارهایی که علی -علیه السلام- برای تحقق عدالت در جامعه لازم می دانستند برقراری سیستم نظارت بر کارگزاران و مسئولان است تا از وقوع اجحاف در حین ارتکاب جرم - و حتی قبل از آن - جلوگیری به عمل آید. آن حضرت در منشور حکومتی خود که به مالک اشتر نوشته اند، فرموده است: با فرستادن ناظرانی راستگو و با وفا از امور کارمندان و کارگزارانت مطلع شو، زیرا بازرسی مداوم نهانی، سبب می شود که آنها به امانتداری و مدارا کردن با زیر دستان ترغیب شوند. نهج البلاغه نامه 53 عبارت «وابعث العیون» در این کلام بر آن دلالت دارد که حکومت اسلامی باید سیستم نظارتی قوی و استواری داشته باشد و ناظران به دقت مراقب امور باشند تا آسیبی به مملکت و شهروندان وارد نشود.مسئولان نیز مصون از خطا و لغزش نیستند و وظیفه مسئولان مافوق است که کارهای مسئولان زیر دست را ملاحظه کرده و از خطای آنان جلوگیری کنند.

علی علیه السلام خود بر امور استانداران و والیانش نظارت کامل داشت و اگر آنان اقدام ناشایستی انجام می دادند، آنان را ارشاد یا عزل و مجازات می فرمود. برای نمونه مراجعه کنید به نامه 45 نهج البلاغه که سراسر نصیحت و ارشاد و تنبیه عثمان بن حنیف انصاری است که والی او در شهر بصره بود.