آرشیو پنجشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۹۵، شماره ۶۲۳۹
ماه مهر
۱۳
معرفی کتاب

دین ناظر بر زندگی

مهدی فرخیان

برای زندگی عنوان چهارمین کتاب از مجموعه «در قلمرو اندیشه امام موسی صدر» است. این کتاب حاوی تفاسیر سور قصار امام صدر است که در کلاس های کادرهای جنبش امل برای آشنایی این کادرها با معارف اسلامی ارائه می شده است.

دین ناظر به زندگی یکی از مولفه های پررنگ دین شناسی امام صدر است که عنوان کتاب هم نمودار این دیدگاه است. امام صدر عمیقا باور دارد که دین به کار زندگی دنیوی آدمیان هم می آید. او می گوید: «دین پیش از آنکه توشه ای برای آخرت باشد، والاترین وسیله برای زندگی است.»

امام صدر قرآن را کتاب هدایت می داند و معتقد است که قرآن به آیات تکوینی هم برای مقاصد تربیتی می پردازد. باید در آیات تکوینی درنگ کنیم، شناخت کسب کنیم و سرانجام، آثار این درنگ و شناخت را در زندگی مشاهده کنیم.(برای زندگی، ص19)این دو مولفه تاثیر ژرفی بر فهم امام صدر از قرآن گذاشته است. او در تفسیر خود از آیات می کوشد تا رهاوردی تربیتی به انسان امروز پیشکش کند. در این راه گاه از تفاسیر گذشتگان عبور می کند، چه معتقد است که کلام خدا باید در هر عصری نوبه نو تفسیر شود. نگاه او به انفاق و تفسیر او از شب قدر از جمله نگاه های نو امام صدر به این دو مفهوم است.

این رویکرد دست کم سه ویژگی به تفاسیر امام صدر داده است: 1. اخذ معانی و مفاهیم کاربردی از آیات اعتقادی؛ 2. زمینی کردن مفهوم جزا و نتایج عبادات؛ 3. پیراستن دین از آن چیزهایی که متعلق به آن نیستند، مانند خرافه و برخی عادات مومنان.

امام صدر به طور معمول، ابتدا شان نزول آیات را بیان می کند. سپس، واژه های مهم را به قدر ضرورت توضیح می دهد. در پایان، دیدگاه های مختلف تفسیری آیات را تبیین می کند و اگر خود دیدگاه متفاوتی دارد با نقد تفاسیر دیگران به شرح نظرگاه خود می پردازد.

امام صدر در بیان دیدگاه های خود انصاف اخلاقی و اخلاق نقد را لحاظ کرده که از نکات بارز در این کتاب است. اشاره او به منابع مورد استفاده، و به کارگیری تعابیری چون، «من به همه جنبه های این مطلب احاطه ندارم»، «آنچه گفتم نظر من بود» و «آنچه گفتم همه مطلب نیست» گواهان این مدعا و بیانگر فاصله مولف از نوعی مطلق انگاری است.

بیان ساده مفاهیم مهم معرفتی و دین شناسی مطالعه این کتاب را برای عموم علاقه مندان میسر می کند.