آرشیو یکشنبه ۲ آبان ۱۳۹۵، شماره ۶۳۴۰
فرهنگ و هنر
۲۲

گزارش «ایران» از نمایش آثار هنرمندانی که هیچگاه «هنرمند» به معنای متعارف آن نبوده اند

روایت قصه های ذهنی در آثار هنرمندان خودآموخته

صبا موسوی

خانه هنرمندان ایران این روزها میزبان نمایشگاه مجسمه ها و نقاشی های هنرمندان خودآموخته با عنوان «در گستره خیال» است. در این نمایشگاه هر هنرمند نماینده یکی از استان های کشور است و 150 اثر نیز به نمایش گذاشته شده است؛ آثار هنرمندان خودآموخته یعنی افرادی که هرگز به دانشکده های هنری نرفته اند، در سراسر دنیا از ویژگی های مشترکی برخوردار است. مکرمه قنبری به عنوان یکی از شناخته شده ترین هنرمندان خودآموخته ایرانی، شهرت جهانی دارد و خانه اش در شمال کشور به موزه تبدیل شده که متاسفانه چند هفته قبل به دلیل طوفان و باد و باران، این موزه دچار آسیب دیدگی جدی شد. اشتراک این آثار در نوع رنگ گذاری، خطوط محیطی استفاده شده در دورگیری فرم ها، دید همزمانی کودکانه، استفاده از رنگ های شارپ و درخشان، فیگورهای از فرم خارج شده، که بسیار هم شبیه نقاشی های انسان های اولیه در دل غارها و دیواره نگاره هاست. با این تفاوت که انسان امروزه با توجه به تمدن و ابزار در دست استفاده، حجم تصاویر ذهنی اش بسیار بیشتر از انسان اولیه است، بنابراین تنوع بیشتری از فرم ها در آثار آنها دیده می شود. همچنین با توجه به زبان و داستان هایی که هر یک از این هنرمندان می دانند، آثارشان حالتی از تصویرگری را تداعی می کند، انگار که نقاشی ها می خواهند داستانی را روایت کنند.

در کل حس و حال حاکم بر آثار خودآموخته ها بسیار «فوو» (وحشی) است. این نقاشان در آثارشان به ترکیب بندی و مخاطب فضای تنفس نمی دهند و هر گوشه از تصویر را با نقش یا طرحی، پر می کنند.

حتی در حجم های ارائه شده، می بینیم که هنرمند، با پیچ و فلز و چرخ دنده و غیره اقدام به خلق حجم های آشنا چون اسب و پرنده و ساز کرده است که شاید بیننده را ترغیب به ساخت چنین حجم هایی با مواد دم دستی بکند.