عن ابی حمزه الثمالی قال قال الصادق جعفر بن محمد (علیهماالسلام): ارج الله رجاء لا یجرئک علی معاصیه (1)

]به خداوند امید داشته باش؛ امیدی که تو را بر نافرمانی خداوند جرئت نبخشد.[پس اولا رجاء لازم است. امید به رحمت الهی، به مغفرت الهی، به عون الهی، اینها لازم است؛ تا جایی که یکی از گناهان کبیره را «یاس عن روح الله»(2) دانسته اند.

پس رجاء را باید همیشه داشت؛ یعنی این ارتباط بین دل شما و خدای شما همیشه باید برقرار باشد؛ بدانید که می توانید از او جلب رحمت کنید، جلب تفضل کنید، این باید باشد. منتها این رجاء و امید به نحوی نباشد که ما را گستاخ کند بر انجام معصیت.

و خف الله خوفا لا یویسک من رحمته

]و از خداوند بیم داشته باش، بیمی که تو را از رحمت خداوند ناامید نگرداند.[

از آن طرف هم خوف لازم است. خوف از خدای متعال لازم است، که این خوف لازمه معرفت است. کسی که معرفت [به خداوند] داشته باشد، خوف [از او هم[پیدا می کند. هر چه معرفت انسان بیشتر باشد، خوف او بیشتر است.

1) الامالی شیخ صدوق، ص 65

]امام صادق (ع) فرمود: ارج الله رجاء لایجرئک علی معاصیه و خف الله خوفا لا یویسک من رحمته. به خداوند امیدوار باش، امیدی که تو را بر انجام معصیتش جرات نبخشد و از خداوند بیم داشته باش بیمی که تو را از رحمتش ناامید نگرداند.[

2) «ناامید شدن از مشمول رحمت الهی قرار گرفتن» از گناهان کبیره است و در آیه 87 از سوره یوسف تاکید شده است که: و لا تیاسوا من روح الله إنه لا ییاس من روح الله إلا القوم الکافرون؛ و از رحمت خدا نومید نشوید، که از رحمت خداوند جز کافران نومید نمی شوند.

* شرح حدیث در ابتدای درس خارج، 14/2/94

*پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب