آرشیو شنبه ۹ تیر ۱۳۹۷، شماره ۴۱۲۲
سیاست نامه
۱۴

کتابخانه

هگل در برابر کانت

رویارویی هگل با کانت، به معنای ملاقات توام با قهر و آشتی دو غول بزرگ تاریخ فلسفه است: دو متفکری که هر یک به نوبه خود تاریخ تفکر را به دو بخش پیش و پس از خود تقسیم کردند. کتاب وحدت اشیا: هگل، کانت و ساختار ابژه روایت رابرت استرن است از این مواجهه که به تازگی به همت محمدمهدی اردبیلی و مهدی محمدی اصل ترجمه شده است. استرن در این کتاب می کوشد تا با طرح مساله وحدت و کثرت، فلسفه هگل را در پرتو تقابلش با فلسفه کانت توضیح دهد. این کتاب، به شکل مختصر و موجز طرحی جامع از رویکرد کل گرایانه هگل در خصوص ابژه و جهان ترسیم می کند که می توان به کمک آن، کل فلسفه هگل را بازخوانی و بازتفسیر کرد. از این منظر، انقلاب هگلی در مواجهه با ابژه، نه تنها اشیای فیزیکی، بلکه تمام موضوعات دیگر، اعم از نفس و خدا را نیز دربرمی گیرد. این کتاب به این دغدغه می پردازد که چه چیزی ابژه فردی را به ابژه ای فردی بدل می سازد و بدین طریق وحدتش در مقام چنین ابژه ای چگونه باید تبیین شود؟ در نتیجه، دغدغه محوری کتاب معنادار ساختن «وحدت اشیا» است. در این کتاب استدلال شده است که کانت و هگل پاسخ هایی عمیقا متفاوت به این پرسش داده اند و اختلاف شان در پاسخ به این پرسش نشان دهنده جدایی ایده آلیسم استعلایی کانت از ایده آلیسم ابژکتیو هگل است.

معرفت بشر از ماوراءالطبیعه

«متافیزیک» بی درنگ با طرح پرسش های متافیزیکی، سراغ مباحث اساسی این حوزه از معرفت بشری می رود: اشیا چه هستند؟ آیا رنگ ها و شکل ها برای خود وجودی مستقل دارند؟ آیا «کل» همان مجموعه اجزایش است؟ چگونه است که چیزی علت چیز دیگر می شود و نه صرفا همجوار آن؟ ممکن چیست؟ آیا زمان چیز جاری است؟

استیون مامفورد استاد متافیزیک در دانشگاه دورهام انگلستان می کوشد با طرح پرسش هایی ساده، زمینه را برای تامل در مورد برخی مباحث در سنت متافیزیک تحلیلی فراهم سازد: مباحثی مانند جوهر، خاصیت، تغییر، علت، امکان، زمان، هویت شخصی، عدم و آگاهی.

«متافیزیک» نوشته استیون مامفورد با ترجمه محمد یوسفی توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است. کتاب از 10 بخش اصلی تشکیل شده که از جمله مهم ترین آن می توان به تغییر چیست؟، علت چیست؟، زمان چگونه می گذرد؟، شخص چیست؟ ممکن چیست؟ و متافیزیک چیست، اشاره کرد.

از «صدق» تا «شر»

مجموعه «دانشنامه فلسفه استنفورد» به جلد صدم رسید. بسیاری از کسانی که در ایران به نحوی از انحا کار فلسفی می کنند و با فضای اینترنت نیز بیگانه نیستند نام دانشنامه استنفورد را شنیده اند و چه بسا از این مجموعه کم نظیر بهره نیز برده باشند. مجموعه استنفورد که دیری است توسط انتشارات ققنوس به زبان فارسی برگردانده و منتشر می شود، حاصل طرحی برای ترجمه و انتشار گزیده ای از مدخل های این دانشنامه است با هدف گستردن دامنه تاثیر آن و فراهم کردن امکان دسترسی هرچه بیشتر خوانندگان فارسی زبان به مقالات راهگشایی که در این مجموعه آمده است. با توجه به ویژگی های دانشنامه استنفورد، شاید بیراه نباشد که بگوییم برای کسی که می خواهد اولین بار با مساله یا مبحثی در فلسفه آشنا شود یا شناخت بهتری از آن حاصل کند، یکی از گزینه های مناسب این است که کار را با خواندن مدخل یا مدخل های مربوط به آن در این دانشنامه آغاز کند.

تاکنون 96 مجلد از این مجموعه منتشر شده که اخیرا چهار جلد دیگر آن نیز منتشر و روانه بازار کتاب شده است. عناوین مجلدات 97، 98، 99 و 100 که اخیرا منتشر شده اند به ترتیب عبارتند از: «صدق»، «ضد واقع گرایی اخلاقی»، «دیلتای و یورک» و «مفهوم شر».

«صدق» نوشته مایکل گلنزبرگ با ترجمه مهدی محمدی، «ضد واقع گرایی اخلاقی» نوشته ریچارد جویس با ترجمه مهدی اخوان، «دیلتای و یورک» نوشته رودلف مکریل و اینگوفارین با ترجمه سیدمسعود حسینی و «مفهوم شر» نوشته تاد کالدر با ترجمه ایمان شفیع بیک تشکیل دهنده چهار مجلد «دانشنامه استنفورد» هستند که به تازگی توسط انتشارات ققنوس منتشر شده است.