آیت الله طالقانی پیش از آنکه مبارزی اخلاق مدار باشد، انسانی اخلاقی بود که تدین و اخلاقش او را به سمت مبارزه هدایت کرد. دو عامل باعث شد آیت الله طالقانی مبارزه با رژیم پهلوی را آغاز کند؛ نخست اینکه از دوران کودکی شاهد مخالفت پدرش با رضاشاه بود. در ایامی که پدر ایشان برای مبارزه با رضاشاه مجبور به زندگی مخفیانه در منطقه شمیران تهران شده بود، سیدمحمود در سنین نوجوانی بود و از همان دوران در جریان سختی های مبارزه قرار گرفت. نکته دوم این بود که وقتی از حوزه بیرون آمد، دروس حوزه را کافی ندانست و به قرآن، تاریخ و سرگذشت ائمه(ع) روی آورد و همین باعث شد روحیه آزادمنشی و آزادگی در ایشان بیشتر شکل بگیرد.