فهرست مطالب

فصلنامه مدلسازی اقتصادی
سال هشتم شماره 1 (پیاپی 25، بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/02/28
  • تعداد عناوین: 7
|
  • یدالله دادگر*، اسدالله فرزین وش، نیما محمدنژاد صفحات 1-16
    بحران های مالی 2012-2007 اقتصاد جهان را با مشکلات جدی مواجه کرد و بسیاری از صاحب نظران از آن بیم دارند که پیامد تداوم این بحران ها، تحمیل یک دوره طولانی رکود و کندی رشد اقتصاد جهانی باشد. از این رو، هدف این مقاله امکان سنجی این موضوع است که آیا آموزه های اسلامی قادرند مقاومت سیستم مالی را در قبال بحران ها افزایش دهند؟ فرضیه ی این تحقیق توانایی نظری بانک داری و مالیه اسلامی در کاهش شدت بحران های مالی است و برای این امر از روش تحلیلی- توصیفی بهره می برد. با توجه به اصولی که تبیین خواهد شد و شروطی که برای معاملات تعیین می گردد، این نتیجه حاصل می شود که سیستم پولی- مالی در آموزه های اسلامی توان لازم جهت کاهش شدت بحران های مالی را دارا می باشد ولی تنها التزام واقعی به آن آموزه ها، و نه صرف ادعا، می تواند قدرت مقاومت دستگاه مربوطه در مقابل بحران را افزایش دهد. یعنی قابلیت نظریه مربوطه پاسخگو است اما لازم است که کارگزاران کشورهای اسلامی به قواعد بازی مورد نظر، در عمل توجه نمایند.
    کلیدواژگان: بحران های مالی، بانک داری و مالیه اسلامی، توزیع ریسک، عدالت اقتصادی
  • میرحسین موسوی*، قادر صفرزاده صفحات 17-34
    بخش حمل و نقل یکی از آلوده کننده ترین بخش های اقتصادی است که دارای پیامدهای خارجی منفی زیادی می باشد. این بخش در ازای تولید آلایندگی های زیست محیطی هیچ قیمتی را پرداخت نمی کند در حالی که طبق قضیه پیگو هر آلوده گر باید هزینه های آلودگی خود را پرداخت کند. با توجه به این مساله، هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر سیاست های زیست محیطی بر ارزش افزوده بخش حمل و نقل با استفاده از روش سری های زمانی ساختاری که از الگوریتم کالمن فیلتر استفاده می کند و داده های سالانه طی دوره 1389-1357 است. از هزینه ی نهایی کاهش آلودگی (قیمت سایه ای) به عنوان متغیری برای بیان سیاست های زیست محیطی استفاده شده است. این هزینه ها با استفاده از تابع مسافت و به کارگیری روش تحلیل مرزی تصادفی برآورد شده است. نتایج نشان می دهد که ضریب به دست آمده برای رشد قیمت سایه ای آلاینده ها برابر با 25/0- می باشد که نشان می دهد در کوتاه مدت بین رشد قیمت سایه ای آلاینده های زیست محیطی در بخش حمل و نقل و رشد ارزش افزوده این بخش رابطه معکوسی وجود دارد.
    کلیدواژگان: آلودگی محیط زیست، ستانده نامطلوب، قیمت سایه ای، سری زمانی ساختاری، حمل و نقل
  • احمد تشکینی* صفحات 35-52
    مطالعه حاضر به بررسی تاثیر آزادسازی قیمت حامل های انرژی بر بخش کشاورزی ایران با استفاده از روش ماتریس حسابداری اجتماعی می پردازد. آمارها نشان می دهد بخش کشاورزی با وجود سهم 13 و 20 درصدی از تولید و اشتغال کشور، سهم پایین 8/3 درصدی از مصرف کل انرژی طی دوره 88-1380 را به خود اختصاص داده است. نتایج ماتریس حسابداری اجتماعی نیز از رشد 57 و 41 درصدی شاخص قیمت تولیدکننده محصولات کشاورزی طی دو سناریو (متوسط رشد 2100 و 1570 درصدی قیمت حامل های انرژی) حکایت دارد. تحت هر دو سناریو، گازوییل با سهمی معادل 40 درصد از کل آثار مستقیم و غیرمستقیم، بیش ترین سهم را در افزایش شاخص قیمت محصولات کشاورزی دارد. نتایج نشان می دهد برای کاهش تبعات آزادسازی قیمت حامل های انرژی بر بخش کشاورزی، مواردی هم چون «دوره تنفس در افزایش قیمت حامل های انرژی در بخش کشاورزی»، «استفاده از قیمت های ترجیحی برق» و «مدیریت واردات محصولات اساسی کشاورزی» قابل پیشنهاد است.
    کلیدواژگان: هدفمندی یارانه ها، جدول داده، ستانده، ماتریس حسابداری اجتماعی ایران، بخش کشاورزی، حامل های انرژی
  • رضا روشن*، مصیب پهلوانی، محمد نبی شهیکی تاش صفحات 53-65
    هدف از مقاله حاضر این است که چند درصد از خانوارهای ایرانی صددرصد درآمد جاری شان را مصرف می کنند و به اصطلاح بر طبق قاعده ی سرانگشتی در مصرف عمل می نمایند. بنابراین در این مقاله با استفاده از تابع مطلوبیت ارایه شده توسط اپستین و زین، ضمن جداسازی ضریب جانشینی بین دوره ای و ریسک گریزی نسبی، ضریب قاعده ی سرانگشتی در مصرف نیز برای دوره ی زمانی 1390-1357 با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته برآورد شده است. نتایج نشان می دهد حدود 5/26 درصد از خانوارهای ایرانی بر اساس قاعده ی سرانگشتی در مصرف عمل می کنند و بقیه ی خانوارها نیز بر اساس درآمد دایمی عمل نموده و دارای برنامه مصرفی بین دوره ای هستند. هم چنین، یافته های تحقیق گویای وجود ریسک گریزی معنادار اما پایین در بین خانوارها می باشد که مقدار آن بین 08/0 تا 22/0 می باشد.
    کلیدواژگان: قاعده سرانگشتی، فرضیه درآمد دایمی، ریسک گریزی نسبی، جانشینی بین دوره ای، روش گشتاورهای تعمیم یافته
  • سید عبدالمجید جلایی، آسیه عزیزی*، نسیبه زارعی، حسین مهرابی بشرآبادی صفحات 67-82

    هدف این مقاله، استخراج اجزای روند بلندمدت ادوار تجاری و تکانه های نامنظم از تولید ناخالص داخلی حقیقی و بررسی جایگاه بخش کشاورزی در ادوار تجاری اقتصاد ایران است. تولید ناخالص داخلی حقیقی با استفاده از فیلتر هودریک-پرسکات تفکیک و سپس خواص ادواری متغیرهای کلیدی تاثیرگذار بر چرخه های تجاری محاسبه و تحلیل شده است. به همین منظور بررسی میزان شوک پذیری ادوار تجاری، از مدل VAR و تابع عکس العمل استفاده شده است. نتایج نشان می دهد اقتصاد ایران طی دوره ی مورد مطالعه، پنج دور کامل تجاری طی کرده است. هم چنین نتایج برآورد مدل VECMبیانگر آن است که بخش کشاورزی در بلندمدت تاثیر مثبت و معنا دار بر شکاف تولید ناخالص داخلی دارد. محاسبه ضریب هم بستگی متقابل حاکی از آن است که بخش کشاورزی طی دوره های 1359-1350 و 1368-1360 نسبت به شکاف تولید ناخالص داخلی، پس رو ولی در دوره ی 1387-1369 متغیری پیش رو بوده، که نشان می دهد بخش کشاورزی طی دوره ی سوم محرک ادوار تجاری بوده است.

    کلیدواژگان: ادوار تجاری، بخش کشاورزی، تولید ناخالص داخلی حقیقی
  • امیر غلام ابری صفحات 83-99
    سازمان تامین اجتماعی به عنوان یکی از بزرگ ترین سازمان های بیمه ای، با پوشش 37 میلیون نفر از جمعیت کشور و 63 هزار نفر پرسنل با قلمروهای گسترده بیمه ای، درمانی، سرمایه گذاری و... تاثیر مهم و کلیدی در ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور دارا بوده و در نتیجه ارزیابی عملکرد شعب این سازمان از اهمیت فراوانی برخوردار می باشد. به علاوه، تحلیل پوششی داده ها یک روش ناپارامتریک با رویکرد حل مسایل برنامه ریزی خطی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیرنده ای است که ورودی های چندگانه را به خروجی های چندگانه تبدیل می نمایند. در این مقاله با استفاده از این روش به ارزیابی کارایی شعب سازمان تامین اجتماعی اصفهان در سال 1390 پرداخته شده است. در ادامه واحدهای کارا و ناکارای این شعب شناسایی و نهایتا شعب کارا نیز با مدل اندرسن و پیترسون (AP) رتبه بندی شده است.
    کلیدواژگان: تحلیل پوششی داده ها، کارایی، سازمان تامین اجتماعی
  • محمد بابازاده*، خلیل قدیمی دیزج، وحید قربانی صفحات 101-113
    مصرف بالای گاز طبیعی در بخش خانگی یکی از معضلات اقتصادی کشور می باشد. متوسط رشد سالانه مصرف گاز طبیعی 9/9 درصد در طی سال های 88-1378 است. آگاهی و شناخت درست از عوامل موثر بر تقاضای گاز طبیعی در کوتاه مدت و بلند مدت می تواند زمینه را برای اتخاذ سیاست های مناسب در این حوزه فراهم آورد. در این مقاله از الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی و مدل تصحیح خطا جهت برآورد تابع تقاضا در طی سال های 88-1378 استفاده می شود. نتایج نشان می دهد که جانشینی بین گاز طبیعی و برق در بخش خانگی وجود ندارد؛ رابطه بلندمدت بین متغیرهای تابع تقاضای گاز طبیعی تایید می گردد؛ کشش قیمتی گاز طبیعی در کوتاه مدت و بلند مدت از نظر آماری معنادار نبوده و کشش درآمدی آن در کوتاه مدت و بلند مدت به ترتیب 627/0 و 88/0 می باشد.
    کلیدواژگان: الگوی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی، مدل تصحیح خطا، هم جمعی، گاز طبیعی
|
  • Yadollah Dadgar*, Asadollah Farzinvash, Nima Mohamadnejad Pages 1-16
    Financial crisis، especially after 2007-2010، has been considered as one of main concerns of financial economists. They are worried about its continuation leads to a prolong recession in global economy. Thus، this paper is targeted to test the feasibility of the resistance of Islamic finance and banking when confronting crisis in question. By using analytic- descriptive method، it is to evaluate whether Islamic finance simmers down the crisis. As a result، it is clear that theoretically speaking Islamic finance does have sufficient capability to prevent crisis. Its effectiveness، however، depends on actual performance of economic agents to pay attention to requirements of applying those teachings in actual life and not in mere proclamation.
  • Mirhosein Mosavi*, Ghader Safarzadeh Pages 17-34
    Transportation is one of the most polluting divisions of economical interest، though it has various important negative effects on the national economy. Thus، environmental considerations in this field should be accounted for by high priority. In this work، by using different pollution parameters in transportation، consumption and production divisions، the effects of shadow price of environmental pollutants resulting from combustion of fuels on value added growth will be investigated through structural time series model (STSM). Since، shadow price of the environmental pollutant must be extracted initially; the instantaneous frontier pattern is used. Hence، after the evaluation of shadow prices in the transportation field، total prices for CO2، NOx and SO2 are calculated by assuming the individual diffusion contributions from those of the total contributions. Finally، the effects of these totally calculated results on value added growth are investigated by considering other defining variables. The resulting coefficient of shadow price growth by the value of -0. 25 indicates inverse relation for this price between the transportation and value added growth.
  • Ahmad Tashkini* Pages 35-52
    This study tries to examine the impact of liberalization on the price of energy carriers including gasoline، kerosene، gasoline، fuel oil، LPG، electricity and natural gas on agricultural sector in Iran by using Social Accounting Matrix. Despite of 13-20 percent of agriculture contribution to GDP and employment، only 3. 8 percent of total energy consumption is allocated to it during 2001-2009. The results of Social Accounting Matrix represent 57 and 41 percent growth in producer price index of agricultural products according to two scenarios (the average growth percentage of 2100 and 1570 in energy prices). Gasoline، by 40 percent of total direct and indirect effects، has the highest share in the increase of price index of agricultural production. To compensate the energy price liberalization on the agricultural sector، prolonging the rise of energy prices in the agricultural sector، preferential prices for electricity use in agriculture and energy efficiency in agriculture can be proposed.
  • Reza Roshan*, Mosaieb Pahlevani, Mohamadnabi Shahiki Tash Pages 53-65
    This paper reveals how many percent of Iranian households consume 100 percent of their current income or apply rule-of-thumb in consumption. To get the goal، Epstein-Zin utility function thereby will separate the elasticity of inter-temporal substitution and relative risk aversion. Then، the coefficient of rule-of-thumb in consumption will be estimated during 1980-2012 by using Generalized Method of Moments (GMM). Results indicate that about 26. 5 percent of the Iranian households represent rule-of-thumb behavior، but the restact based on PIH and have inter-temporal consumption plan. Also، the coefficient of risk aversion for the consumption of Iranian households is about 8-22 percent.
  • Seied Abdolmajid Jalaie, Asieh Azizi, Nasibeh Zarei, Hosein Mehrabi Basharabadi Pages 67-82

    The purpose of this paper is to extract the components of long-term business cycle trend and irregular impulses of real GDP، and also considering the status of agriculture in Iran business cycle. Real GDP is segregated by using Hodrick–Prescott filter and cyclical feature of key variables influencing the business cycle will be analyzed and calculated. Then، by the use of VAR model and response function، the measure of business cycles shock is considered. The results of the business cycle represent that Iran economy has experienced five complete business rounds during 1971-1980. The results show agriculture has a positive and statistically significant impact on GDP gap in long-term. Also، the results of the cross-correlation coefficient indicate that agriculture sector has been a backward variable toward GDP gap during the years 1971-1980 and 1981-1989، but it has been a leading variable during 1990-2008. This indicates that agriculture sector is considered as a driving factor in business cycle during the third period.

  • Amir Gholamabri Pages 83-99
    Social security، as one of the largest insurance agencies covering 37 million people of the country population and 63 thousands employees by vast areas of insurance، medical and investment services، has vital effect on the social and economic structure of the country. Consequently، the evaluation of this organization is of high significance. Moreover، DEA is a non-parametric method by solving linear programming problems for evaluating the performance of decision making units by multiple inputs and multiple outputs. In this paper، the efficiency of social security branches in Isfahan Province will be evaluated by DEA during 2011. In continue، efficient and inefficient units of this branch are identified and then efficient units will be ranked by Anderson and Peterson Model.
  • Mohammad Babazadeh*, Khalil Ghadimi Dizaj, Vahid Ghorbani Pages 101-113
    Natural gas high consumption in home sector is an important issue in Iranian economy. The data confirm that the increase of natural gas consumption in Iran is dramatically high near 9. 9 percent. This paper estimates long run and short run natural gas demand by using ARDL، ECM models during 1999-2009. The results indicate that natural gas can''t be substituted by electricity; there is a long run relationship between the variables; price elasticity of natural gas is -0. 12 and -o. 36 in short run and long run respectively but not statistically significant and income elasticity، in short run and long run، is 0. 627 and 0. 88 respectively.