ساختار بن مایه های داستانی امیرارسلان

بررسی آثار حماسی- پهلوانی منثور فارسی که تحت تاثیر شاهنامه و پیرو سنت روایی پدید آمده اند، یکی از حوزه هایی است که در جریان پژوهشی عصر حاضر مورد توجه قرار نمی گیرند. امیرارسلان واپسین نمونه برجسته و اثرگذار جریان زوال یافته داستان های روایی فارسی است که در عصر قاجار به صورت نقالی توسط نقیب الممالک شیرازی روایت شده و به وسیله توران دخت، فرزند ناصرالدین شاه به کتابت درآمده است. تاثیر و نفوذ این داستان در صفوف مختلف اجتماعی- فرهنگی ایران، خود گویای اهمیت و جایگاه این اثر بوده است، اما درک ارزش محتوایی امیرارسلان، در گرو بازشاخت بن مایه های ساختاری چارچوب کلی این اثراست که همانند سایر نمونه های مشابه خود، به علت گستردگی و حجم این دسته از آثار، در بطن امیرارسلان گنگ و ناشناخته باقی مانده است. نگارندگان با درک ضرورت انجام پژوهش در زمینه درون مایه شناسی داستان های روایی فارسی و فقر پژوهشی موجود در مورد داستان امیرارسلان، ساختار بن مایه های داستانی امیرارسلان را در چهار بخش بن مایه های شگفت انگیز، بن مایه های حماسی- عیاری، بن مایه های عاشقانه و بن مایه های دینی، بررسیده اند. مشخصه اصلی شکل گیری بن مایه ها در این اثر، وجود دو عامل تکرار و برانگیزندگی است. از دیگر ویژگی های آشکار این بررسی، تاثیر شاهنامه در امیرارسلان است که در اثر روایت از طریق نقالی، این پیوند و پیوستگی صورت گرفته است و تلمیحات شاهنامه ای موجود در امیرارسلان، خود بیانگر این موضوع می باشد.