مدل سازی، عامل بنیان، رویکردی نوین در مدل سازی مسائل پیچیده اخلاقی

امروزه ضرورت توجه به ابعاد اخلاقی در بسیاری از مسائل تصمیم گیری که در سطوح مختلف جهانی، کشوری، منطقه ای و یا سازمانی مطرح می شود به امری انکارناپذیر تبدیل شده است. تحولاتی نظیر جهانی سازی، گسترش ارتباطات، ظهور و توسعه شرکت های بزرگ چند ملیتی، بازارهای بزرگ مالی و... موجب درهم تنیده شدن منافع جوامعی شده است که پیش از این تاثیرگذاری چندانی برهم نداشته اند. ازاین رو در دوران ما نتیجه اقدامات و تصمیمات جوامع مختلف بیش از هر زمان دیگری بر جوامع دیگر و همچنین بر نسل های آتی تاثیرگذار است. لحاظ کردن مسائل اخلاقی در تحقیق در عملیات به عنوان ابزاری قدرتمند در پشتیبانی از تصمیم گیری به سیاست گذاران و مدیران کمک می کند تا با در نظر گرفتن منافع همه ذی نفعان تصمیم گیری نمایند.
این مقاله مروری، پس از تبیین مفهوم و ابعاد اخلاق در علم مدیریت و تصمیم گیری، به توضیح پیش نیازهای لازم برای مدل سازی مسائل با ابعاد اخلاقی و کاربرد روش های تحقیق درعملیات(OR) در مدل سازی این مسائل تشریح می گردد و به طور خاص، روش مدل سازی عامل بنیان (ABM) به عنوان یک روش نظامند قدرتمند در مدل سازی این گونه مسائل معرفی می شود.
اغلب روش های کلاسیک OR که عموما در مسائل بهینه سازی مورد استفاده قرار می گیرند برای مسائل جدید با مضامین اخلاقی قابل استفاده نیستند و لازم است روش ها و ابزارهای جدیدتری برای مدل سازی و حل این گونه مسائل توسعه یابد. در این مقاله روش مدل سازی عامل بنیان به عنوان ابزاری قدرتمند برای مدل سازی مسائل اخلاقی و علوم اجتماعی پیشنهاد شده است.