برآورد میزان هزینه های اقتصادی بیماری های عملکردی دستگاه گوارش با استفاده از مدل رگرسیون پارامتری دو بخشی

برآورد دقیق هزینه های پزشکی یکی از اهداف سیاست گزاران مراقبت های بهداشتی است. با توجه به ویژگی داده های مطالعات بهداشتی و پیچیدگی تحلیل آن ها، استفاده از مدل های معمولی مناسب نیست. این مطالعه با هدف برآورد میانگین هزینه ی اختلالات دستگاه گوارش و بررسی برخی از عوامل تاثیرگذار بر آن با استفاده از رگرسیون پارامتری دوبخشی صورت گرفته است.
طی سال های 85-86 اطلاعات مربوط به 1907 فرد مبتلا به بیماری های عملکردی دستگاه گوارش در مرکز تحقیقات بیماری های گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران به صورت مقطعی گذشته نگر جمع آوری گردید. برای مدل بندی هزینه ی بیماری های عملکردی دستگاه گوارش، مدل دو بخشی استفاده شد. به این صورت که در بخش اول مدل، روی هزینه های دو حالتی [صفر و غیر صفر] رگرسیون لوجستیک و در بخش دوم روی هزینه های غیر صفر رگرسیون خطی چند متغیره برازش داده شد و تاثیر متغیرهای فردی، میزان توانایی انجام کار، دفعات مراجعه به پزشک، تعداد آزمون های تشخیصی، بیمه، تعداد روزهای غیبت از کار یا کاهش کارایی و بستری در بیمارستان بر هزینه سنجیده شد.
هزینه ی بیماری های دستگاه گوارش 93/75 دلار با انحراف معیار 29/122 دلار، حداقل 89/2 و حداکثر 32/1394 دلار برآورد شد. درحالی که میانگین هزینه ی واقعی در نمونه ی مورد نظر 35/78 دلار با انحراف معیار 36/222، حداقل و حداکثر صفر و 81/5183 دلار بوده است. نتایج حاصل از مدل دو بخشی نشان داد، برخی متغیرهای فردی، تعداد روزهای غیبت از کار یا کاهش کارایی و دفعات مراجعه به پزشک در داشتن هزینه و متغیرهای تعداد روزهای غیبت از کار یا کاهش کارایی، دفعات مراجعه به پزشک و بستری در بیمارستان روی هزینه های غیر صفر تاثیرگذار است.
هزینه ی برآورد شده از این روش به مقدار واقعی نزدیک است. با توجه به پایین تر بودن انحراف معیار برآوردهای مدل نسبت به مقادیر واقعی، برآوردهای حاصل از این مدل از دقت بالایی برخوردار هستند. به علاوه این مدل در حداکثر ساختن هزینه های صفر که یکی از اهداف ما بوده است، خوب عمل کرده است.