نوشیدنی های انرژی زا: ترکیبات و اثرات آن ها

نوشیدنی های انرژی زا اولین بار در دهه 1960 در اروپا و آسیا در پاسخ به نیاز مکمل رژیمی افزایشدهنده انرژی پدید آمد. نوشیدنی های انرژی زا به نوشیدنی هایی گفته می شود که عملکرد مغزی و نیز کارایی ورزشی را بالا می برند. در سالیان اخیر مصرف نوشیدنی های انرژی زا به طور بارزی در بین نوجوانان و جوانان (گروه هدف این محصولات) افزایش یافته است. در مورد فواید و اثرات جانبی مصرف نوشیدنی های انرژی زا تردیدهایی وجود دارد. در این بررسی مروری، اجزا و اثرات فیزیولوژیک ترکیبات نوشیدنی های انرژی زا به منظور روشن کردن فواید و مشکلات احتمالی سلامتی حاصل از آن ها مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق به صورت بررسی الکترونیکی بود. مقالات، کتب و گزارشات از منابع الکترونیکی تهیه شدند و پس از مطالعه و تجزیه و تحلیل آن ها، بررسی مروری تهیه شد. بیشتر نوشیدنی های انرژی زا علاوه بر آب کربوناته و نگهدارنده ها، دارای کافئین، شیرین کننده ها (با یا بدون کالری)، عصاره های گیاهان علفی (مانند: گوارانا، چای برگ یربا، پاناکس جینسنگ)، ویتامین های گروه B، آمینواسیدها (تورین و L-کارنتین) هستند. علاوه بر اجزای مجاز٬ نوشیدنی های انرژی زا، ممکن است حاوی مواد غیر مجاز (مانند افزایش دهنده های قدرت جنسی مردانه) باشند. هدف اصلی از تولید این نوشیدنی ها، افزایش تحمل فیزیکی، توانایی تمرکز و نیز بهبود وضعیت احساسی می باشد. به طورکلی به علت وجود کافئین در نوشیدنی های انرژی زا این اثرات در بعضی از بررسی ها اثبات شده است. میزان کافئین در نوشیدنی های انرژی زای معمولی از 50 میلی گرم تا نزدیک سطح هشدار (500 میلی گرم در هر قوطی یا بطری) است و در کافئینه بالا٬ بالاتر از این می باشد. به غیر از کافئین هر یک از اجزای نوشیدنی های انرژی زا اثرات مخصوص به خود را دارند و اثراتشان مخصوص به خودشان را بر انسان دارند و ترکیب این اثرات، اثرات نهایی را مشخص می کند. اگرچه بررسی هایی در زمینه اثرات انفرادی اجزا یا عصاره های علفی انجام شده است، اما بررسی ها در زمینه مصرف نوشیدنی های انرژی زای مختلف اندک است. در این گزارشات فواید مصرف نوشیدنی های انرژی زا در جوانان و اثرات سوء آن ها در افراد مریض، بزرگسالان، و زنان حامله ذکر شده اند. نوشیدنی های انرژی زا باید با احتیاط مصرف شوند. اگرچه این محصولات ممکن است فوایدی نظیر فراهم کردن سریع انرژی، کاهش خستگی، ایجاد هوشیاری داشته باشند اما آن ها می توانند منجر به عوارض جدی شوند. این عوارض در افراد بیمار، به ویژه اشخاص با بیماری های روانی، قلبی و عروقی، سرطان و کلیوی خیلی خطرناک تر هستند. علاوه بر افراد مریض٬ نوشیدنی های انرژی زا برای بچه ها٬ افراد مسن و زنان حامله توصیه نمی شوند.