عوامل رقابت جویی و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی

پژوهش حاضر به منظور تفکیک انگیزه ها و عوامل رقابت جویی به روش روان سنجی، صورت گرفته است. آزمودنی های پژوهش شامل 400 دانش آموز دختر و پسر (سن 18-14) دبیرستان های دولتی شهر تهران به تعداد مساوی از هر دو جنس به روش تصادفی انتخاب شدند. نتایج حاصل از اجرای پرسشنامه رقابت جویی فرانکن (1995) در هر دو گروه، به صورت مجزا مورد تحلیل عاملی قرار گرفت. در استخراج عامل ها از روش مولفه های اصلی، و در چرخش عامل ها از روش های متعامد و متمایل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی مجزا، به استخراج و چرخش هفت عامل با ارزش ویژه بزرگ تر از 1 در گروه پسران، و شش عامل در گروه دختران منجر شد. در گروه پسران سه عامل، و در گروه دختران چهار عامل، قابل تفسیر و معنادار تشخیص داده شدند. دو گروه در دو عامل از عامل های به دست آمده مشترک و مشابه اند، که این عامل ها تحت عناوین «اشتیاق به برنده شدن» و «انگیزش برای تلاش و کوشش در رقابت» نام گذاری شده اند. بین عامل اخیر و پیشرفت تحصیلی، در هر دو گروه، همبستگی مثبت معنادار (پسران 01/0P< و دختران 05/0P<) وجود داشت. اما، بین عامل مربوط به «اشتیاق به برنده شدن» و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود نداشت. در گروه پسران عامل دیگری با نام «خشنودی ناشی از عمل کردن به نحو احسن»، و در گروه دختران دو عامل دیگر تحت عناوین «خشنودی ناشی از حصول بهبود در عملکرد» و «ترجیح دادن تکالیف دشوار» به دست آمد. بنابراین، از نظر تشکیل عوامل رقابت جویی، بین دو گروه برخی تفاوت ها و شباهت ها مشاهده شد. در مجموع، نتایج به دست آمده موید یافته های پژوهش های گذشته در مورد عوامل رقابت جویی است.