بررسی میزان شیوع و عوامل موثر در تغییر روش های پیشگیری از بارداری

تغییر در روش پیشگیری از بارداری، با ایجاد تغییر در میزان محافظت زنان در برابر پیشگیری از بارداری، آن ها را در معرض خطر حاملگی ناخواسته قرار می دهد. فلذا این تحقیق با هدف تعیین میزان شیوع و عوامل موثر در تغییر روش های پیشگیری از بارداری در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر تبریز انجام گردید.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی بود که برروی 861 زن در سنین باروری (49-15) صورت پذیرفت. جامعه پژوهش زنان در سنین باروری مراجعه کننده به مراکز بهداشتی- درماتی شهر تبریز بود که به روش تصادفی منظم برای شرکت در مطالعه نمونه گیری شده بودند، اطلاعات توسط پرسشنامه پنج قسمتی محقق ساخته گرد آوری شد. روایی آن به صورت محتوی و پایایی آن با استفاده از روش آزمون مجدد (86/0=r) تعیین گردید. پرسشنامه براساس عوامل موثر در تغییر روش ها از 5 قسمت: مشخصات دموگرافیک، سابقه طبی و باروری، عوارض جانبی روش پیشگیری، نارضایتی از روش پیشگیری و عوامل موثر در انتخاب روش جدید و یا ادامه روش قبلی پیشگیری از بارداری تشکیل یافته بود. از روش مصاحبه حضوری برای تکمیل پرسشنامه استفاده شد. داده های به دست آمده در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با استفاده نرم افزار SPSS v.13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
میانگین سن زنان 31/32 سال بود. میزان شیوع تغییر روش های پیشگیری از بارداری 8/16% برآورد شد. نتایج نشان داد تجربه عوارض جانبی در روش های هورمونی (01/0=p) و کاندوم (001/0=p) با تغییر روش های پیشگیری از بارداری ارتباط آماری معنادار دارد، ولی این ارتباط در مورد روش آی یو دی معنادار نمی باشد (77/0=p). تغییرات خلقی شایع ترین عارضه روش های هورمونی، افزایش حجم خون قاعدگی شایع ترین عارضه آی یودی و حساسیت واژینال شایع ترین عارضه کاندوم عنوان بود. همچنین نتایج نشان داد نارضایتی از روش های هورمونی (001/0>p)، کاندوم (001/0>p) و طبیعی (01/0=p) با تغییر روش های پیشگیری از بارداری ارتباط آماری معنادار دارد، ولی این ارتباط در مورد روش آی یو دی معنادار نمی باشد (19/0=p). فراموشی مصرف قرص بیشترین عامل نارضایتی روش های هورمونی، ترس یا سابقه دفع خودبه خودی آی یو دی بیشترین عامل نارضایتی آی یودی، کیفیت پایین وسیله ارایه شده از سوی مراکز و در نتیجه عدم تمایل همسر به استفاده از آن بیشترین عامل نارضایتی کاندوم و ترس از شکست روش و یا سابقه مثبت شکست بیشترین عامل نارضایتی روش های طبیعی بود.
عوارض جانبی روش های پیشگیری از بارداری و نارضایتی از آن ها دو عامل موثر در تغییر روش های پیشگیری است، در بسیاری موارد فراهم کنندگان خدمات بهداشتی می توانند با ارایه آموزش های کافی در مورد عوارض جانبی، تجویز روش براساس محدویت ها و قابلیت های منحصر بفرد مددجویان و به عبارتی مددجو محور بودن خدمات و از طرف دیگر ارتقای کیفیت وسایل ارایه شده به افزایش طول مدت استفاده از روش های پیشگیری و در نتیجه افزایش اثربخشی آن ها امیدوار باشند.