الگوی سیستمی اخلاق حرفه ای در آموزش عالی (تحقیق کیفی)

اخلاق در آموزش عالی مفهومی چند بعدی است و منشاء اثر بخشی در آن می باشد، به همین دلیل مورد توجه بسیاری از دانشگاه ها قرار گرفته است. تنوع تحقیقات در زمینه اخلاق حرفه ای پژوهشگران و مسوولین را با متغیرها و ابعاد بسیاری در این خصوص مواجه کرده، ولی به ندرت دیدگاه ها و تجارب کارکنان در مورد عوامل اثرگذار بر اخلاق حرفه ای مورد بررسی و توصیف قرار گرفته است. لذا انجام پژوهشی که با نگرشی جامع مولفه های اخلاق حرفه ای، متغیرها و روابط آنها را روشن نماید ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر در دو بخش به این مهم می پردازد: بخش اول به تبیین مولفه های موثر در اخلاق حرفه ای بر اساس تجارب، دیدگاه ها و ادراکات اطلاع رسان های تاثیرگذار اختصاص دارد و بخش دوم با بهره گیری از مدل سیستمی، رابطه بین متغیرهای ارائه شده در نظام آموزش عالی را نشان می دهد. این پژوهش به روش کیفی گرندد تئوری[i]در دانشگاه های شهید باهنر، علوم پزشکی، پیام نور و آزاد کرمان انجام شده است.
روش اجرا:در این پژوهش به تحلیل محتوای مصاحبه های 37 اطلاع رسان تاثیرگذار که به شکل تئوریک[ii]و مورد مصاحبه عمیق نیمه ساختاری قرار گرفتند پرداخته شد. تحلیل داده ها از طریق درون مایه ای و مقایسه مداوم همزمان با جمع آوری داده ها انجام گرفت و پس از غوطه وری و تحلیل داده ها حدود 395کد اولیه استخراج و نهایتا تعامل نمادین بین عوامل مشخص شد.
یافته های این مطالعه موید وجود 5 درون مایه سایه بانی شامل: 1- عوامل اخلاق فردی (استانداردهای اخلاق فردی، اعتقاد قلبی، خودکنترلی و وجدان) 2- عوامل مدیریتی (نقش الگویی مدیران، رفتار خیرخواهانه و مشارکت در تصمیم گیری) 3- عوامل سازمانی (گزینش و بکارگیری، برنامه های راهبردی اخلاق و فرهنگ سازمانی) 4-عوامل اخلاق شغلی (اخلاق آموزشی، اخلاق پژوهشی و اخلاق ارتباطی) 5- عوامل فرا سازمانی (فرهنگ، شرایط سیاسی، اعتماد عمومی و شرایط اقتصادی) و 17 درون مایه فرعیبود و در آخر روابط بین متغیرها از طریق مدل سیستمی که فرایند اخلاق حرفه ای را تحت تاثیر قرار می دهد نشان داده شد.
نتایج این تحقیق عوامل موثر بر اخلاق حرفه ای در آموزش عالی را مشخص می نماید. نکته قابل توجه اینکه مشارکت کنندگان تاکید زیادی بر درون مایه های فردی مانند وجدان کاری و نظارت الهی داشتند. همچنین مشخص شد توجه به عوامل راهبردی، نهادینه سازی و اعتماد عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.