تحلیل معنایی حدیث«ان امرنا صعب و مستصعب»

در اندیشه شیعه، امام جانشین پیامبر می باشد و دارای کمالات و فضائلی است که او را از بقیه مردم متمایز می نماید که در مواردی فهم آن برای توده مردم دشوار است؛ از جمله روایاتی که این واقعیت را بیان می نماید کلام امیرمومنان علی در نهج البلاغه است که میفرمایند: «ان امرنا صعب مستصعب». در اینکه مقصود از این جمله چیست اختلاف نظر وجود دارد؛ عده ای آنرا به احادیثی تفسیر کرده اند که دارای بطون می باشد و گروهی آنرا به روایاتی که کمالات ائمه: را بیان کرده اند، و برخی نیز به ولایت ائمه: تفسیر کرده اند. این مقاله با تحقیق و بررسی روایات مشابه که جانشین این واژه با عبارتهای مختلف مثل «ان حدیثنا صعب مستصعب»، «علم العلماء صعب و مستصعب»، «اقامه ولایتی صعب مستصعب» و... بیان شده است و با توجه به معناشناسی واژگان به-کار رفته در روایات، به این نتیجه رسیده است که مقصود از امرنا، ولایت ائمه: می باشد که دارای مراتب بسیاری است و برای توده مردم قابل تحمل نیست. و اگر در روایتی این مساله به حدیث یا خبر نسبت داده شده است به این اعتبار است که این روایات مراتب ولایت ائمه: را بیان می نماید، که مستندات آنرا در مقاله باید جستجو کرد.
مهدی حسن زاده دانشجوی دکتری مدرسی معارف/مبانی نظری yar.4550@gmail.com