نقشه یابی نواحی ژنومی کنترل کننده برخی صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش شوری در رگه های خالص نوترکیب

به منظور تعیین نواحی ژنومی کنترل کننده برخی صفات فیزیولوژیک در رگه های خالص نوترکیب گندم حاصل از تلاقی Seri M82 و Babax تحت شرایط طبیعی و تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار اجرا شد. صفات محتوای پرولین، محتوای کربوهیدرات های محلول در آب، محتوای رطوبت نسبی، محتوای کلروفیل a، محتوای کلروفیل b، محتوای کلروفیل c (کارتنوئید)، غلظت سدیم، غلظت پتاسیم و نسبت آنها اندازه گیری شدند. تجزیه QTL با استفاده از نقشه پیوستگی ژنتیکی شامل 475 نشانگر AFLP، SSR و DArT به طول 4/1440 و متوسط فاصله 03/3 سانتی مورگان با نسخه 5/2 نرم افزار QTL کارتوگرافر به روش مکان یابی فاصله ای مرکب (CIM) انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب تفاوت معنی دار بین لاین ها را برای کلیه صفات مورد بررسی نشان داد. حداکثر همبستگی بین محتوای کلروفیل b و محتوای کارتنوئید مشاهده شد. برای صفات مورد بررسی در مجموع 23 جایگاه واجد QTL (10 و 13 جایگاه به ترتیب برای شرایط نرمال و تنش شوری) نقشه یابی شد. واریانس فنوتیپی تبیین شده به وسیله این QTL ها از 80/6 تا 65/15 درصد متغیر بود. بیشترین و کمترین واریانس فنوتیپی به ترتیب برای نسبت غلظت سدیم به پتاسیم و محتوای کارتنوئید در شرایط تنش شوری بدست آمد. نمره LOD در دامنه 87/7-10/3 قرار داشت. بیشترین و کمترین نمره LOD به ترتیب متعلق به QTL های نسبت غلظت سدیم به پتاسیم و محتوای کربوهیدرات های محلول در آب در شرایط تنش شوری بود. QTLهای Q6ARWC کنترل کننده محتوای آب نسبی برگ، Q3APro کنترل کننده محتوای پرولین، Q6AK کنترل کننده غلظت پتاسیم و Q4ANa/K کنترل کننده نسبت غلظت سدیم به پتاسیم در محیط های متفاوت مورد مطالعه تظاهر یافتند و از پایداری لازم برخوردار بودند. بنابراین احتمالا بتوان از آنها در برنامه گزینش به کمک نشانگر استفاده کرد. گزینش به کمک نشانگر برای این صفات ممکن است موجب افزایش مقاومت گیاه برای حفظ رشد آن در خاک های در معرض تنش شوری در مراحل بحرانی رشد شود.