بررسی روند تغییرات ژنتیکی عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن در ارقام گندم نان زمستانه بینابین در طی نیم قرن گذشته در ایران

به منظور بررسی روند تغییرات بهبود ژنتیکی عملکرد دانه و صفات مرتبط با آن در ارقام گندم نان زمستانه و بینابین در طی نیم قرن گذشته در ایران، آزمایشی در سال زراعی 90- 1389 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. در این آزمایش 15 رقم گندم زمستانه و بینابین که در طی سال های 1309 تا 1389 معرفی شده اند، بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس برای صفات مورد بررسی حاکی از اختلاف معنی دار بین ژنوتیپ ها برای اکثر صفات مورد بررسی در سطح احتمال آماری، یک درصد بود و بین ژنوتیپ ها از نظر این صفات، تنوع زیادی وجود داشت. نتایج این مطالعه نشان داد عملکرد دانه رقم نوید با 13/5 تن در هکتار و رقم شاه پسند با 06/2 تن در هکتار به ترتیب بیش ترین و کم ترین مقدار عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. تغییرات کربوهیدرات های محلول در طول زمان روند افزایشی خطی داشت. تغییرات کربوهیدرات های محلول پدانکل و میانگره ماقبل آخر در مرحله گرده افشانی افزایشی با گذشت زمان به ترتیب 349/0 و 107/0 میلی گرم بر گرم وزن خشک در طول زمان بود. صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت در ارقام جدید نسبت به ارقام قدیمی تر افزایش و صفات وزن هزار دانه، تعداد روز تا ظهور سنبله و ارتفاع بوته در طول زمان و در ارقام جدید تر کاهش نشان داد.