مدیریت بهره وری پایدار از منابع آب زیرزمینی دشت مه ولات

هدف از انجام این تحقیق بررسی وضعیت بهره برداری از منابع آب زیرزمینی، بررسی وضعیت کمی و کیفی این منابع و ارائه ی راهکارهای اجرایی برای بهره وری پایدار از منابع آب زیرزمینی بوده است. نتایج این تحقیق نشان دادند که سطح آب زیرزمینی در دشت مه ولات از سال آبی 74-73 تا 87-86 (در یک دوره ی 14 ساله)، بطور متوسط سالانه 35/1 متر افت داشته است. تخلیه ی کل سالانه آب زیرزمینی از چاه ها و کاریزها 254 میلیون مترمکعب، تغذیه ی سالانه ی دشت 157 میلیون مترمکعب، و کمبود آبخوان 97 میلیون مترمکعب بوده است. تجزیه ی شیمیایی 48 نمونه آب چاه و 3 نمونه آب کاریز نشان داد که از شمال شرقی دشت به طرف حاشیه های آن EC از حدود 17/0 تا بیش از 5/1 زیمنس بر متر افزایش یافته و شوری، نسبت جذب سدیم، و درصد سدیم بیشتر نمونه ها برای آبیاری مناسب نیستند. مهمترین راهکارها جهت بهره وری پایدار از منابع آب زیرزمینی عبارتند از: جلوگیری از افزایش غیر مجاز ساعات کار کرد چاه ها (حجم اضافه برداشت سالانه از این چاه ها 121 میلیون مترمکعب بوده است)، توسعه ی روش های نوین آبیاری، از جمله آبیاری های تحت فشار و سطحی بهینه، برای افزایش بازده ی کاربرد آب در کشتزارها، کاهش پهنه ی زیرکشت محصولات زراعی و باغی به یک سوم سطح کنونی، خریداری و مهر و موم چاه های دارای رسانایی کهربایی بیش از 75/0 زیمنس بر متر به وسیله ی دولت، و تجهیز چاه های برقی منطقه به ثبت کننده های هوشمند حجم آب بهره برداری شده و نظارت بر آن.