تحلیل جامعه شناختی جهت گیری تبلیغ دینی نسبت به امر سلامت؛ مورد مطالعه: مبلغان و مخاطبان سخنرانی های مذهبی شهر قم

تبلیغ دینی یکی از موثرترین ابزارها برای تقویت ارزش ها و رفتار های مرتبط با سلامت و کیفیت خوب زندگی است. هدف این مقاله، شناسایی نگرش مبلغان دینی و مخاطبان آنها نسبت به طرح موضوعات سلامت محور در متن سخنرانی های مذهبی است. به این منظور از دو روش کیفی و کمی استفاده شده است. بخش کیفی از طریق مصاحبه های نیمه ساخت یافته با 19 نفر از مبلغان شیعه مذهب ایرانی ساکن شهر قم انجام شده است. داده ها با استفاده از کدگذاری نظری و در قالب دو روش پدیدارشناسی و نظریه پردازی داده نگر تحلیل شد. یافته های این بخش نشان داد که همه مبلغان به بعد روانی سلامت توجه دارند. اما پرداختن به ابعاد جسمانی سلامت و امور زیست محیطی را موضوعاتی خارج از مناسبت های مذهبی، انتظارات مخاطبان و انتظارات نقش خود می دانند. همچنین به عوامل دیگری مانند فقدان تخصص کافی، عدم حمایت مالی و فکری نهادهای دولتی و عدم پذیرش مخاطبان اشاره شده است. در بخش دوم در چارچوب روش پیمایش 116 نفر از مخاطبان نسبتا دائمی سخنرانی های مذهبی در مساجد شهر قم مورد مصاحبه قرارگرفتند. یافته های این قسمت نشان داد که 85 در صد از مخاطبان تبلیغ دینی معتقدند که مبلغین بیشتر به عنصر «روانی» سلامت می پردازند درحالی که اگر مبلغان مذهبی به ابعاد دیگر سلامت هم بپردازند برای آنان جالب و اثرگذار خواهد بود. این یافته نشان می دهد که استنباط مبلغان دینی با نوع انتظارمخاطبان شان تطابق ندارد.