بازخوانی رهیافت های کرامت انسانی در قلمروی اخلاق زیستی

اخلاق زیستی به عنوان شاخه ای جدید از اخلاق هنجاری کاربردی به تبیین پاسخ ها و راهبردهای اساسی در مواجهه با پرسش ها و چالش های ناشی از ظهور و بروز فناوری های نوین زیست پزشکی می پردازد. کاربست موضوعاتی چون شبیه سازی انسانی، سلول های بنیادی، موجودات شیمری و هیولاگونه، دستکاری های ژنتیکی و فناوری های مرتبط با ژن و آزمایش های زیست پزشکی بر روی آزمودنی های انسانی، دستمایه مطالعات اخلاق زیستی قرار می گیرد. در این میان، کرامت انسانی به عنوان منشا کلیه حق های بشری، جایگاه مهم و خطیری در حوزه اخلاق زیستی و جواز یا ممنوعیت هر گونه رفتار نوپدید در قلمروی فناوری های زیست پزشکی یافته است.
در مطالعه حاضر با بهره گیری از مطالعات پیشینی در باب کرامت انسانی و با جستجوی واژگان کلیدی مرتبط در منابع نخستین و اصیل، تلاش شده است تا جایگاه کرامت انسانی در گستره اخلاق زیستی مورد تطبیق، تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.
ملاحظات اخلاقی: اصول اخلاق پژوهش در جستجوها و استناد به متون و منابع اولیه رعایت شد.
در این جستار کوتاه، قرائت ها و رهیافت های متفاوت از کرامت انسانی در ارتباط با اخلاق زیستی مورد مطالعه قرار گرفته است: ارزیابی قرائت دین مدار که کرامت ذاتی انسان را بازتابی از ویژگی و صفت وجه الله بودن وی می انگارد؛ تقریر قرائت های فلسفی اعم از سنت وظیفه گرایانه کانتی، رهیافت فایده گرایانه و نیز رویکرد طبیعت گرایانه، از جمله مباحثی هستند که در این مطالعه علمی مروری، مورد دقت و نقد قرار گرفته است.
در جمع بندی نهایی و در تجمیع رهیافت های گوناگون، بر اهمیت و نقش کرامت انسانی به عنوان منشا کلیه حق های بشری تاکید گردیده، هر گونه تحدید و ممنوعیت در قلمروی اخلاق زیستی، به رعایت و لحاظ ابعاد کرامت در هویت انسانی مستند می گردد.