پاژ، رقم جدید تریتیکاله مناسب کشت در اراضی کم بازده مناطق معتدل کشور

با توجه به بالا بودن سطح اراضی کم بازده در بسیاری از مناطق کشور که مناسب برای کاشت گندم و جو نمی باشد و با در نظر گرفتن محدودیت منابع آب، تریتیکاله در مقایسه با غلات دیگر از سازگاری بهتری برخوردار است. این تحقیقات به منظور معرفی رقم جدید تریتیکاله با اجرای پروژه های تحقیقاتی به نژادی به مدت هشت سال در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و جنوبی و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر انجام شد. لاین امید بخشET-84-17 در سال زراعی82-1381، 83-1382 و 84-1383 به ترتیب در آزمایشات بین المللی مقایسه عملکرد دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (CIMMYT)، مقدماتی یکنواخت و پیشرفته مقایسه عملکرد دانه لاین ها و ارقام تریتیکاله در ایستگاه های تحقیقاتی مشهد، کرج، بیرجند و مغان مورد ارزیابی قرار گرفت و با وجود برتری عملکرد نسبت به شاهد (جوانیلو 92) برای بررسی نهایی گزینش شد. در نهایت در دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 آخرین مرحله ارزیابی لاین مذکور در کنار دیگر لاین های امیدبخش تریتیکاله در قالب آزمایش یکنواخت سازگاری و مقایسه عملکرد دانه لاین ها و ارقام تریتیکاله در دو ایستگاه تحقیقاتی مشهد و بیرجند انجام شد. در مجموع در آزمایشات سازگاری مقایسه عملکرد، لاین امیدبخشET-84-17 با میانگین عملکرد دانه 7269 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با عملکرد شاهد جوانیلو 92 (6354 کیلوگرم در هکتار)، از برتری عملکرد حدود 14درصد، گلدهی زودتر حدود 6-4 روز و وزن هزار دانه حدود دو گرم بیشتر از شاهد برخوردار بود. همچنین برتری عملکرد لاین ET-84-17 در مقایسه با شاهدهای تریتیکاله در آزمایشات تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی- ترویجی احراز گردید. میانگین عملکرد دانه لاین مورد نظر، شاهد جوانیلو 92 و سناباد به ترتیب 6772، 5168 و 6005 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 31 درصد و 8/12 درصد برتر بود و از نظر سازگاری با اراضی کم بازده (شرایط مزارع استان خراسان جنوبی) مناسب تر ارزیابی شد. در نهایت با برتری عملکرد و دارا بودن خصوصیات مطلوب زراعی از جمله زودرسی نسبی شایستگی آن برای معرفی به عنوان رقم جدید احراز و به نام «پاژ» نامگذاری و آزادسازی شد. کل ارزش حال منافع ناخالص آتی معرفی رقم پاژ در طول عمر پیک جایگزینی رقم که هفت سال در نظر گرفته شده است، 54482 میلیون ریال محاسبه شد.