دانشگاه کمونیستی کارگران شرق، پژوهشگران و دانشجویان ایرانی در مسکو طی دهه های 1930 -1920 میلادی

دانشگاه کمونیستی کارگران شرق (کا. یو. تی. وی.)، که در سال 1921م. در مسکو تاسیس و در سال 1938م. تعطیل شد، تجربه ای منحصر به فرد در زمینه شرق شناسی شوروی و نخستین موسسه آموزشی کمونیستی به ویژه برای دانشجویان شرقی بود، تا کشورهای خود را از منظر مارکسیستی و به زبان مادری مطالعه کنند. هدف این موسسه نه تنها تربیت استادان و انقلابیون برای کار در کشورهای زادگاه شان، بلکه ایجاد تغییری پارادایمی در مطالعه شرق بود. ایرانیان کا. یو. تی. وی. هم در میان دانشجویان و هم استادان حضوری نیرومند داشتند. برخی از آنها برای گسترش علم و انقلاب به ایران بازگشتند، در حالی که برخی دیگر در مقام محققان ایرانی در اتحاد شوروی ماندند، بر توسعه شرق شناسی شوروی تاثیر گذاشتند و اغلب به طور هم زمان در دستگاه سیاسی شوروی خدمت کردند. در میان منابع دیگر، این مقاله از پرونده های موردی شوروی راجع به دانشجویان و استادان ایرانی کا. یو. تی. وی بهره می گیرد تا بر انگیزه ها و پس زمینه های آنها پرتوی بیفکند.