مفهوم کلمه «ولد» در آیات ارث و تاثیر آن در سهم الإرث نوه های یتیم

در آیه شریفه﴿...فإن لم یکن له ولد و ورثه ابواه...﴾(نساء، 11)، یقینا کلمه«ولد»، شامل نوه ها و نسل های پایین تر میت نیز می شود، زیرا اگر تنها به معنی فرزند باشد، لازم می آید با نبود فرزند، تمامی ارث به والدین برسد، ولی چنین نیست. البته از تفاوت مفهوم «ولد» با «ابن» استفاده می-شود: اولا با وجود فرزند میت، دیگر هیچ ارثی به فرزندان همان فرزند نمی رسد. ثانیا ملاک در تقسیم ارث، فرزند بلاواسطه میت است. و اما چرا با وجود فرزند، نوه های یتیم میت نیز از ارث محروم می گردند، محل نقد و بررسی است. زیرا قائم مقامی، صفت بالقوه نوه است که با مرگ واسطه، فعلیت می یابد نه این که واسطه، این ویژگی را بر وی تفویض کند، تا گفته شود: اگر در زمان مرگ میت، واسطه زنده نباشد دیگر ارثی به وی تعلق نمی گیرد تا به قائم مقامش انتقال یابد. از طرف دیگر، یک فرزند نمی تواند برای برادرزاده ها و خواهرزاده های یتیمش که وی میان آنان و میت واسطه نبوده، حاجب گردد. نتایج حاصله نشان می دهد: لفظ مشترک«ولد» و استفاده از اصل قرابت به جای قاعده حجب حرمانی در تعیین درجه، موجب گردیده که یک فرزند، نوه های یتیم میت را نیز از ارث محروم کند. هدف این پژوهش، تبیین این مفهوم در آیات ارث است.