ارزیابی وضعیت پدافند غیرعامل در سدهای بزرگ مخزنی ایران

وضعیت ناهمگون و نامناسب پراکندگی زمانی و مکانی بارش ها و میانگین بارندگی سالانه کشور در حدود 240 میلی متر که کمتر از میانگین بارندگی آسیا و حدود یک سوم میانگین جهانی است سبب توجه جدی به امر سد سازی گردیده است. در کنار توسعه و ساخت سدها، حفاظت از آن ها به عنوان یکی از زیرساخت های حیاتی کشور دارای اهمیت است. توجه به اصول پدافند غیرعامل در مراحل مختلف مطالعات، طراحی، ساخت و بهره برداری از سدها سبب توانمندی در مواجهه با تهدیدها خواهد شد. این تهدیدها شامل تهدیدهای عمومی مانند خرابکاری تروریستی، حمله های سایبری، انهدام سد و نیز تهدیدهای تخصصی مانند آلودگی آب و ایجاد نقص فنی در سامانه های کنترل و مانور تجهیزات و تاسیسات سد است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی پدافند غیرعامل در سدهای مخزنی است. در این تحقیق ضمن بررسی وضعیت حاضر روند طراحی و ساخت سدها راه کارهای اجرایی پدافند غیرعامل و مقابله با تهدیدها در مراحل مختلف پیش از ساخت، حین ساخت و بهره برداری سد (309 سد مخزنی با ظرفیت 42 میلیارد متر مکعب با اهداف مختلف تولید انرژی برق آبی، کنترل سیلاب و تامین مصارف مختلف شرب، صنعت و کشاورزی) نیز اشاره گردیده است. سوال اصلی تحقیق حاضر این است که «چه اقدام هایی از منظر پدافند غیرعامل در حفاظت از سدهای کشور صورت گرفته است؟». فرضیه در نظر گرفته شده این است که «اقدام هایی مانند ایمنی تاسیسات و کم کردن درجه خطر در سدهای کشور صورت گرفته ولی بهتر است اقدام های بالا افزایش یابد». در انجام تحقیق چون وضعیت موجود اقدام های صورت گرفته پدافند غیرعامل در زمینه سدها به منظور پی بردن به چگونگی اجرای اقدام های پدافند غیرعامل در سدهای ایران مد نظر بوده است بنابراین، روش از نوع توصیفی است و در تجزیه و تحلیل نتایج از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق، فرضیه اصلی را مورد تایید قرار می دهد. همچنین نتایج حاصله مبین آن است که حمله های فیزیکی و تهدیدهای انسان ساخت جزء تهدیدهای اصلی نبوده و نیز وضعیت فعلی اقدام های پدافند غیرعامل متناسب با درجه اهمیت آن در حفاظت از سدها نیست.