طب روحانی، جدال عقل و هوی از دیدگاه رازی
یکی از موضوع های مهم در طب دوره اسلامی، اصلاح اخلاق نفس است. طبیبان دوره اسلامی علاوه بر سلامت بدن به عنوان بعد جسمانی، به جنبه نفسانی و روحانی انسان نیز توجه داشته اند. محمد بن زکریای رازی به عنوان پزشک، فیلسوف و دانشمند قرون 3 و 4 قمری در کتاب خود با عنوان «الطب الروحانی» به موضوع سلامت نفس و اخلاق اهتمام ویژه ای داشته است. در این پژوهش به نقش عقل و هوی به عنوان دو عامل اساسی در طب روحانی از دیدگاه رازی پرداخته شده است.
مواد و روش ها:
این پژوهش به روش کتابخانه ای صورت گرفته و با استفاده از منابع کهن دسته اول و پژوهش های معاصر، تلاش گردیده در ابتدا به معرفی رازی و آثارش پرداخته و سپس با محور قراردادن کتاب طب روحانی، دیدگاه های وی در موضوع اخلاق نفس بررسی شود.
یافته ها:
رازی در طب روحانی غایت کتاب خود را اصلاح اخلاق نفس بیان نموده و راه رسیدن به آن را پیروی از خرد و گرامی داشتن عقل به عنوان بزرگ ترین نعمت الهی و نیز دوری از هوی بیان می دارد. وی با طرح اصول و معیارهایی برای تشخیص عوامل تهدید کننده سلامت نفس و دفع رذایل اخلاقی در تمام فصول بیست گانه کتاب، عقل را ستوده و فیلسوفان را به عنوان خردمندان واقعی عنوان می نماید. وی در این کتاب سعی نموده با بیان اصولی ساده به شناسایی رذایل اخلاقی پرداخته و سپس با روش کاملا عملی چگونگی دفع صفت های ناپسند اخلاقی را بیان نماید.
نتیجه گیری:
زکریای رازی به عنوان یک پزشک فیلسوف، در اثر طب روحانی خود، اگرچه دنباله رو نظرات فلسفی و اخلاقی افلاطون و جالینوس بوده، اما در نهایت با نوعی ساده گویی و روایت های داستان گونه در فصول مختلف کتاب با محوریت قراردادن عقل سبب گردیده این اثر وی، منبع مهم و قابل توجه ای در زمینه چگونگی اصلاح اخلاق نفس و توجه به بعد روحانی انسان برای عموم جامعه گردد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.