عوامل جمعیت شناختی و بالینی موثر بر خستگی مرتبط با سرطان

سرطان یکی از مسایل مهم و اصلی بهداشت و درمان در ایران و سراسر جهان می باشد و خستگی یکی از شایع ترین مشکلات مرتبط با سرطان است. خستگی مرتبط با سرطان به صورت قابل توجهی بر سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی بیمار اثر دارد و با کاهش بقا و افزایش میزان مرگ و میر بیماران در ارتباط است. با توجه به اهمیت خستگی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان و نیز کمبود دانش در این زمینه، پژوهش حاضر با هدف بررسی فراوانی و شدت خستگی و ارتباط آن با ویژگی های جمعیت شناختی و بالینی در بیماران مبتلا به سرطان، انجام شد.

در یک مطالعه توصیفی-مقطعی، 290 بیماران مبتلا به سرطان به روش نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. گردآوری داده ها به روش خودگزارش دهی و ابزار آن پرسش نامه «مقیاس خستگی سرطان» (Cancer Fatigue Scale-CFS) و پرسش نامه خصوصیات جمعیت شناختی و بالینی بود. داده ها با کمک روش های آماری همبستگی پیرسون و اسپیرمن، ANOVA و آزمون T مورد بررسی قرار گرفتند (0/05 >P).

میانگین نمره خستگی بیماران، برای زیرمقیاس های جسمی، عاطفی، شناختی و کل، به ترتیب 896/5± 6/12، 186/3±4/7، 658/3±2/5 و 285/9±1/25 محاسبه شد. نتایج نشان داد که شدت خستگی با سطح تحصیلات و درآمد خانواده رابطه معکوس و معنادار دارد. همچنین بین وجود متاستاز و شدت خستگی رابطه مستقیم و معنادار مورد تایید قرار گرفت (0/05>P).

با توجه به وجود خستگی در بیماران مبتلا به سرطان و ارتباط آن با عوامل جمعیت شناختی و بالینی، پرستاران به عنوان اعضای کلیدی تیم مراقبت و درمان، باید خستگی و نقش مشخصه های جمعیت شناختی و بالینی را مورد توجه قرار دهند و در ارایه مراقبت های کل نگر، اقدامات اثربخشی را عرضه نمایند.