تغییرپذیری مکانی-زمانی پایش ماهوارهای دمای سطحی آب دریای خزر طی دوره 2017-1982

دمای سطحی آب دریاها (SST) بعنوان یکی از شاخص های کلیدی گرمایش جهانی و تغییر اقلیم، تحت تاثیر عوامل متعدد محیطی در مقیاس زمان و مکان متغیر می باشد. در مطالعه ی حاضر، روند مکانی-زمانی تغییرات مقادیر سالانه SST بخش های مختلف دریای خزر در یک دوره ی آماری 36ساله (2017-1982) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور، از داده های ماهواره ای سری درونیابی شده بهینه الگوریتم SST تصاویر NOAA OI.v2 به صورت ماهیانه استفاده شده است. برای تحلیل سری داده ها از تکنیک های آماری ضریب تشخیص R2، همبستگی خطی  r، حداقل مربعات معمولی (OLS)، شیب روند میانه (Theil-Sen) و آزمون ناپارامتریک Mann-Kendall بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد که تغییرات دمای سطحی آب در هر سه بخش مورد بررسی شامل خزر شمالی، میانی و جنوبی دارای روند افزایشی بوده و به ترتیب 0.4، 1.3 و 0.9 درجه سانتیگراد طی دوره زمانی مورد مطالعه محاسبه شد. تحلیل روند سری های زمانی با توجه به آماره Z-score و مقادیر  P-value (سطح 5 درصد) نشان داد که در بخش های مختلف دریای خزر، اختلاف معنی دار مکانی وجود دارد. تغییرات SST در خزر میانی به استثنای خلیج قره بغاز و کل خزر جنوبی دارای روند معنی دار بود ولی در خزر شمالی روند خاص و معنی-داری مشاهده نشد. در نتیجه ی این مطالعه با پایش بلندمدت دمای سطحی آب دریای خزر، امکان آشکارسازی روند در مقیاس منطقه ای و بررسی تغییرات مکانی آن با در نظر گرفتن رژیم های هیدرودینامیکی و هیدرومتیورولوژیکی فراهم گشته است.