بررسی کودک همسری در کشور با تاکید بر استان آذربایجان شرقی

کودک همسری یکی از چالش های اساسی در نهاد خانواده و در جامعه است. کودک همسری در طول تاریخ جوامع وجود داشته و بسته به مقتضیات زمانی و مکانی نیز وجود خواهد داشت، اما افزایش آن در جامعه به ویژه به دلایلی مانند فقر و وجود اختلاف فاحش سنی یک تهدیدی بر نهاد خانواده و جامعه تلقی می شود. در این نوشتار، آمار کودک همسری در کل کشور بر اساس سالنامه های آماری معتبر بررسی شده است. نتایج بررسی آماری نشان می دهد که روند کودک همسری از سال 1390 تا سال 1398 روند صعودی را طی کرده و استان های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان و خوزستان تا سال 1396 در زمره استان هایی قرار دارد که بیشترین نرخ کودک همسری در آن ها اتفاق افتاده است. در این میان استان های یزد و سمنان کم ترین آمار را به خود اختصاص داده اند.
استان آذربایجان شرقی در ازدواج زودهنگام و کودک همسری و همچنین در طلاق گروه سنی 10 تا 14 سال در رتبه دوم کشور قرار دارد. در داخل شهرستان های استان نیز کودک همسری در شهرستان های ملکان، بستان آباد، سراب و چاراویماق بیشتر رایج است و بالاترین درصد طلاق نیز در ازدواج های زودهنگام در شهرستان ورزقان، ملکان، سراب، خداآفرین، کلیبر و هشترود مشاهده شده است. بنابراین برای پیشگیری، تعدیل و کنترل کودک همسری های غیر منطقی و ناخواسته در جامعه و مدیریت صحیح خانواده های کودک همسر به نظر می رسد آموزش و ارتقای مهارت زندگی و ارتباطی خانواده های کودک همسر، آموزش و ارتقای آگاهی اقشار مختلف در خصوص پیامدهای کودک همسری، پیشگیری اجتماعی، قانونی و اقتصادی از وقوع کودک همسری با اختلاف فاحش سنی و کودک همسری به دلایل فقر اقتصادی خانواده، ایجاد بانک اطلاعاتی و رصد مسایل و مشکلات فرایند کودک همسری، استفاده از رهبران دینی و ایمه جماعات در تغییر باورهای کلیشه ای حاکم، ایجاد تکلیف قانونی برای گذاراندن دوره های آموزشی مهارت های زندگی و زناشویی، ممنوعیت فواصل سنی غیر طبیعی سن زوج و زوجه در ازدواج های زیر 14 سال و تشکیل کمیته های پزشکی، روان شناختی و اجتماعی و فرهنگی برای هدایت صحیح خانواده ها در مسیر ازدواج موفق از جمله راه کارهایی است که می توان نرخ کودک همسری های غیر طبیعی را کنترل و تعدیل نمود.