بررسی روایتی از بازگشت همراهان لطفعلی خان زند به ملک باخله

از آنجایی‌ که منابع تاریخی قادر به پوشش تمامی رخدادها و ماجراهای دوره زندیه نیستند، با رجوع به شواهد باستان شناسی، فرهنگ‌های عامه و روایت‌های رایج می‌توان تا حد زیادی ابهامات این دوره را مرتفع کرد. برخی منابع تاریخی اولاد محمدکریم خان، بنیان‌گذار سلسله زندیه، را چهار فرزند پسر و سه فرزند دختر دانسته اند. برخی نیز اولاد ذکور را پنج نفر ذکر کرده اند و به سایر فرزندان و سرنوشت آنها اشاره ای ندارند. همچنین در منابع تاریخی تنها از جهانگیر خان سیستانی به عنوان آخرین همراه لطفعلی خان در مسیر کرمان به بم نام برده شده و به سایر همراهان وی اشاره‌ای نگردیده است. مردم روستای باخله در هرسین روایتی دارند مبنی بر آنکه اجدادشان آخرین همراهان لطفعلی ‌خان بوده‌اند که پس از مشکوک شدن نسبت به حمایت حاکم بم، آنجا را به مقصد لکستان ترک می‌کنند. سنگ قبرهای روستای باخله افزون بر تایید روایت مذکور، هویت افرادی را روشن می‌کنند که تا واپسین لحظات سقوط زندیه در رکاب لطفعلی‌خان جنگیده‌اند و در تاریخ نامی از آنها ذکر نشده است. در مقاله حاضر تلاش شده است تا بر اساس روایت موجود، خوانش تعدادی سنگ قبر و مراجعه به متون تاریخی بخشی از تاریخ دوره زندیه بازسازی شود.