مطالعه کالبدشناسی و پرتوشناسی جیب بین انگشتی در بزهای بومی استان چهارمحال و بختیاری

جیب بین انگشتی، فرورفتگی پوست به داخل فضای بین انگشتی است که در گونه های متعددی از حیوانات زوج سم وجود داشته و با ترشح فرمون ها نقش زیستی مهمی در ایجاد ارتباط شیمیایی در حیوانات هم نوع دارد.

این مطالعه به منظور تعیین ساختار کالبدشناسی و پرتوشناسی جیب بین انگشتی در بزهای بومی انجام گرفت. روش کار: 80 جیب بین انگشتی (40 جیب از اندام های حرکتی قدامی و 40 جیب از اندام های حرکتی خلفی) از 10 بز نر و 10 بز ماده سالم یک تا سه ساله از کشتارگاه‎های چهارمحال و بختیاری انتخاب شد. پس از تشریح، موقعیت توپوگرافی هر جیب در اندام های حرکتی تعیین گردید. جهت مطالعات پرتوشناسی، ماده حاجب یورگرافین به داخل جیب تزریق سپس رادیوگراف ها و عکس های لازم گرفته شد. قسمت های مختلف هر جیب بین اندام های حرکتی در هر دو جنس مشخص و اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون تی مورد مقایسه قرار گرفتند.

در بزهای بومی جیب بین انگشتی در تمام پاها به شکل ابتدایی مشاهده شد که در فضای بین دو سم، مجاور مفصل بوخولوق قرار گرفته بود. جیب بصورت یک مثلث متساوی الساقین بود که راس آن مجاور بند اول و قاعده آن کنار بند دوم انگشتان قرار داشت. بهترین حالت گماری برای مشاهده جیب در بزهای بومی، پشتی-کف دستی (یا کف پایی) بود. تشخیص جیب در پاهای قدامی بیشتر از خلفی می باشد. بجز قاعده، میانگین سایر قسمت های جیب در نرها بطور معنی دار بیشتر از ماده ها بود. تعیین دقیق محدوده توپوگرافی و رادیولوژیک جیب در بز به علت عدم حضور ترشحات کافی، مجرا و سوراخ خروجی و نیز پراکندگی ساختار آن، مشکل و یا غیرممکن می باشد. 

نتیجه گیری نهایی:

براساس این مطالعه می توان بیان کرد که گرچه جیب بین انگشتی صرفا در گوسفند، گوزن، قوچ کوهی و آنتلوپ گزارش شده، این ساختار در بزهای بومی نیز وجود داشت ولی مانند این گونه ها، تیپیک و مشخص نمی باشد.