ارزیابی انتقال فلزات سنگین (سرب، نیکل و وانادیوم) در زنجیره غذایی تالاب هورالعظیم

فلزات سنگین یکی از مهم ترین ترکیبات آلی آلوده کننده محیط زیست هستند که به دلیل فعالیت های انسانی در محیط زیست وارد شده اند. این مطالعه به منظور بررسی فلزات سنگین در  بهار 1397 و در 7 ایستگاه تالاب هورالعظیم انجام شده است. جامعه آماری برای سنجش فلزات سنگین نیکل، سرب و وانادیوم با 3 تکرار شامل 21 نمونه رسوب، 21 نمونه آب، 21 نمونه گیاه نی و 21 نمونه ماهی بنی (Mesopotamichthys sharpeyi) بود. در رسوبات، عنصر نیکل با میانگین 18/9±56/28 میلی گرم در کیلوگرم بالاترین غلظت و وانادیوم و سرب با مقادیر 35/8±57/21 میلی گرم در کیلوگرم و 82/1±74/2 میلی گرم در کیلوگرم در رتبه های بعدی قرار داشتند(05/0P<). در آب، غلظت فلزات سرب و نیکل به ترتیب محدوده ای بین 13/0-11/0 و 12/0-11/0 میلی گرم بر لیتر و وانادیوم موجود در آب در ایستگاه 7 با 08/1 میلی گرم بر لیتر بالاترین غلظت را داشت(05/0P<) و وانادیوم از غلظت نیکل و سرب بالاتر بود (05/0P<). وانادیوم با میانگین غلظت 26/1 (محدوده 50/2-90/0) میلی گرم بر کیلوگرم بالاترین غلظت را در گیاه نی داشت(05/0P<) و بجز در گیاه نی دو ایستگاه 2 و 3 که به ترتیب نیکل و سرب غلظت بالاتری داشتند، در سایر ایستگاه ها وانادیوم بالاترین غلظت را داشت(05/0P<). در عضله ماهی بنی صید شده از ایستگاه 7، فلز سرب و وانادیوم با مقادیر 08/0±52/1 و 07/0±71/0 میلی گرم بر کیلوگرم و نیکل با مقدار 04/0±54/0 میلی گرم بر کیلوگرم در ایستگاه 5 بالاترین مقدار را داشت(05/0P<). رسوبات تالاب هورالعظیم از نظر مقادیر شاخص آلودگی اکولوژیکی، ریسک اکولوژیکی کم را نشان دادند. مقایسه میانگین غلظت فلزات در عضله ماهی بنی با استانداردها WHO و NHMRC، ناسالم بودن عضله ماهی را از نظر تغذیه نشان داد. بین غلظت فلزات سنگین در زنجیره رسوب، آب، گیاه نی و ماهی همبستگی وجود داشت و رسوب و گیاه نی ذخیره گاه اصلی فلزات سنگین در تالاب بودند.