سلب اعتبار بروندادهای علمی و مصادیق بداخلاقی پژوهشی

به موازات گسترش چشمگیر فعالیت های پژوهشی در سطح جهانی، مصادیق مختلفی از سوء رفتارهای پژوهشی نیز رو به افزایش است که در موارد زیادی منجر به سلب اعتبار بروندادهای علمی پس از انتشار آن ها می شوند. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ویژگی مقاله های سلب اعتبار شده اشپرینگر طی سال های 2010 تا 2016 میلادی است.

پژوهش حاضر از نظر هدف نوعی مطالعه کاربردی بوده و با رویکرد توصیفی و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 974 مقاله سلب اعتبار شده مربوط به 422 مجله منتشر شده توسط اشپرینگر طی سال های 2010 تا 2016 می باشد.     داده های پژوهش از پایگاه اشپرینگرلینک گرداوری شد و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی صورت گرفت.

طی دوره زمانی مورد بررسی، به طور متوسط 31/2 مقاله منتشر شده در هر مجله اشپرینگر سلب اعتبار شده است. سرقت علمی (301) و روند داوری نادرست (248) مهم ترین دلایل سلب اعتبار مقاله ها بوده است. نویسندگان وابسته به کشورهای چین (391)، ایران (106) و ایالات متحده آمریکا (92) بیشترین سهم را در نگارش مقاله های سلب اعتبار شده بر عهده داشته اند. همچنین بیشترین موارد سلب اعتبار از سوی سردبیر و اعضای هیات تحریریه مجله (565) و ناشر (353) اتفاق افتاده است.

سهم بالای مقالات سلب اعتبار شده ایرانی بسیار قابل تامل است. رعایت اخلاق در پژوهش به عنوان وظیفه ای علمی و اخلاقی می بایست بیش از پیش مورد توجه پژوهشگران و دست اندرکاران مجله های علمی قرار گیرد. سردبیران مجله ها، موسسات و دانشگاه ها باید تدابیر لازم را در خصوص سلب اعتبار مقاله ها به کار گیرند