بررسی و تحلیل نقش طاووس در جل های قشقایی

جل اسب، یکی از مهم ترین و ضروری ترین دست بافته های عشایر قشقایی است که از زمان حضور اسب در جامعه ایلی، همواره مورد توجه و استفاده بوده است. در این بافته، بافنده علاوه بر سعی در ارایه جلی با دوام و کیفیت بالا، اهتمامی ویژه به بعد زیباشناختی (نقش و رنگ) آن داشته است. از این رهگذر، هم نشینی دو عنصر تجسمی نقش و رنگ در جل های قشقایی، آن را به یک اثر هنری بومی و عشایری (کاربرد جل ها به واسطه تغییر شیوه زندگی، منسوخ شده است)، تبدیل نموده است که امروزه زینت بخش مجموعه ها و موزه های مشهور جهان است. این مقاله بر آن است تا جل های نقش طاووسی را از منظر زیباشناختی بررسی، تحلیل و معرفی نماید. از این رو، تعداد سی جل از منابع مختلف جمع آوری و مورد مطالعه قرار گرفت. یافته های پژوهش چنین است: نقوش در نمونه های انتخابی به چهار طبقه جانوری (حیوانات و پرندگان)، انسانی، گیاهی و اشکال هندسی تقسیم می شود که از این میان نقوش جانوری و به طور خاص نقش پرنده طاووس در برگه های متنوع، بیش ترین حضور را هم به صورت تک نگاره و هم به صورت تکرار در قالب نوارهای افقی، در زمینه جل ها دارند. هم چنین تعداد رنگ های به کار رفته در این بافته ها بین 8 الی 12 رنگ است که عبارت است از قرمز، آبی، سرمه ای، سبز، زرد، نارنجی، عنابی، سیاه، سفید، خرمایی، قهوه ای باز و سیر. هم چنین فن بافت جل ها، سوزنی و قالی بری (ترکمن نقش) است. این پژوهش از نوع بنیادین و روش تحقیق از نوع تحلیلی توصیفی  است. شیوه گردآوری داده ها نیز توامان به صورت کتابخانه ای و میدانی، جستجو در موزه ها و مجموعه های معتبر، بوده است.