رقابت بانک ملی ایران با بانک شاهنشاهی ایران و فرایند واگذاری امتیاز نشر اسکناس به بانک ملی ایران (1313-1307ش.)

بانکداری نوین در ایران با تاسیس بانک های خارجی آغاز شد. بانک شاهنشاهی ایران (1327- 1267ش./ 1948- 1888م.) و بانک استقراضی روس (1300- 1268ش./ 1921-1889م.) مهم ترین بانک های خارجی در ایران محسوب می شدند. بانک شاهنشاهی تا 1309ش./ 1930م. تنها بانک ناشر اسکناس در ایران بود و تلاش های ایرانیان در دوران مشروطه برای تاسیس بانک ملی به جایی نرسید. در 1307ش./ 1928م. بانک ملی ایران تاسیس شد و حدود دو سال بعد، امتیاز انحصاری نشر اسکناس در ایران از بانک شاهنشاهی سلب و به این بانک واگذار گردید. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تاریخی دلایل و روندی است که موجبات تشکیل بانک ملی ایران، سلب امتیاز نشر اسکناس از بانک شاهنشاهی و واگذاری آن به بانک ملی ایران را فراهم آورد. این پژوهش به روش بررسی تاریخی و با بهره گیری از الگوی «ردیابی فرایند» انجام شده است و یافته های تحقیق، ما را به این نتایج رهنمون می کند که بانک ملی ایران در سال 1307ش./ 1928م. با حمایت توامان حاکمیت و مردم کشور تاسیس شد، بانک شاهنشاهی ایران، رقابت زودهنگامی را با بانک ملی ایران آغاز کرد و واگذاری امتیاز نشر اسکناس به بانک ملی ایران موقعیت بانک شاهنشاهی را تضعیف کرد.