میزان توجه به سواد غذا و تغذیه در کتاب های درسی دوره ابتدایی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتب درسی مقطع ابتدایی در ایران، از نظر میزان پرداختن به مولفه های سواد غذا و تغذیه انجام گرفت.

این پژوهش توصیفی با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا بر جامعه آماری شامل کلیه کتاب های درسی دوره ابتدایی (پایه اول تا ششم) در سال تحصیلی99-1398 به صورت سر شماری انجام شد. ابزار پژوهش چک لیستی شامل مقوله های سواد غذا و تغذیه، در حیطه های شناخی، مهارتی، ارزشی - نگرشی و زیرمولفه های آنها بود. روایی ابزار با مراجعه به ادبیات علمی مربوطه و نظر متخصصان تغذیه و برنامه ریزی درسی تایید شد. پایایی ابزار پژوهش بر اساس درصد توافق بین دو کدگذار (بالای 70 درصد) بر اساس روش هولستی برابر با 29/85، مورد تایید قرار گرفت.

فراوانی مقوله های سواد غذا و تغذیه در متن، تصویر و پرسش های کتاب های درسی مقطع ابتدایی، شامل 664 واحد تحلیل بود که از این تعداد، حیطه شناختی با 609 واحد تحلیل (92 %)T بیشترین فراوانی را داشت. پس از آن، حیطه مهارتی با 52 واحد تحلیل (8%) کمترین فراوانی را داشت و به حیطه ارزشی- نگرشی با 3 واحد تحلیل (0%) اساسا توجهی نشده بود. مهارت های سواد رسانه، تحلیل برچسب تغذیه ای و مهارت های تعاملی و تحلیلی، همچنین مقوله های ارزشی مانند گرایش ها و ارزش های تغذیه ای و رعایت مسایل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با غذا از مهم ترین مولفه های سواد غذا و تغذیه بودند که در کتب درسی مدارس مغفول مانده بودند.

یافته ها نشان داد که به مقوله های مهارتی و مقوله های ارزشی- نگرشی سواد غذا و تغذیه در کتاب های درسی مقطع ابتدایی بطور موثر و کاربردی پرداخته نشده است و محتوای موجود از نظر مطابقت با مولفه های اصلی سواد غذا و تغذیه و نیازهای دانش آموزان نیاز به بازنگری دارد.