آثار سودمند و زیان بار استفاده از رسانه های ارتباطی نوین (اینترنت، ماهواره و تلفن همراه) از دیدگاه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهر بهار

پیشینه و اهداف:

 گسترش اینترنت، رسانه های تصویری، صوتی و تلفن همراه به صورت لحظه به لحظه بسیاری از خانواده ها را عملا در رابطه با فرزندان با مشکلات بسیار رو به رو کرده است. هنجارهای موردقبول خانواده ها به صورت گسترده از طرف فرزندان موردتردید و انکار قرار می گیرند و موجب بروز مسایلی می شوند که خصلت کژکارکردی داشته و باعث نوعی بی نظمی و عدم تعادل در سیستم اجتماعی می شود، به‎ طوری که ارزش‎های محوری و امنیت عمومی نظام اجتماعی را مورد چالش قرارداده و موجب جریحه دار کردن وجدان جمعی و نگرانی عمومی نخبگان می شود. رسانه های ارتباطی نوین به کودکان امکان می دهد تا خارج از حد و مرز اجتماعی و جغرافیایی ارتباط برقرار کنند. امروزه رایانه ها، شبکه ها، نرم افزارها و هر چیز مرتبط با آن ها فشارها و مسایل جدیدی ایجاد می کنند که افراد باید با آن ها و عرصه جدیدی که در آن واکنش های بهنجار یا نابهنجار خود را نشان می دهند، سازگار شوند. کسب آگاهی لازم پیرامون رسانه های ارتباطی نوین و آموختن مهارت استفاده از آن ها می تواند آثار ‎تربیتی آن را جهت دهد. ماهواره، تلفن همراه و اینترنت پدیده های نوظهور موثر بر تربیت هستند که بخشی از زندگی افراد جامعه ها شده، افکار و احساسات، روابط و به صورت کلی تربیت را متاثر ساخته اند؛ زیرا شخصیت های به تصویر کشیده شده در رسانه ها ممکن است تبدیل به مدلی برای افراد شوند و نگرش ، باورها و رفتار آن ها را تحت تاثیر خود قرار دهند. بالا رفتن اطلاعات و در جریان اخبار مختلف بودن یکی از مزایای رسانه های ارتباطی نوین است که با سرعت و حجم بالایی اطلاعات را از منابع اخذ و به مخاطبان ارایه می نماید. هدف اصلی این پژوهش تعیین آثار استفاده از رسانه های ارتباطی نوین از دید دانش آموزان شهر بهار بوده است.

روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر بهار می شده است که بر این اساس تعداد 288 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار اصلی جهت جمع آوری داده ها پرسشنامه ای محقق- ساخته بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های آماری مختلفی چون آزمون کلموگراف- اسمیرونف، آزمون t تک گروهی و t گروه های وابسته استفاده شد.

نتایج نشان داد ازنظر دانش آموزان استفاده از رسانه های ارتباطی نوین (اینترنت، ماهواره و تلفن همراه) دارای آثار سودمند و زیان بار تربیتی است و آثار زیان بار آن به طورکلی بیش از آثار سودمند آن است. آثار سودمند تربیتی رسانه های نوین ارتباطی عبارت اند از: افزایش روابط اجتماعی مفید، ارتقاء آگاهی فردی و تسهیل یادگیری زبان دوم؛ و آثار زیان بار تربیتی آن عبارت اند از: ایجاد آشفتگی اخلاقی در دانش آموزان، انزوای دانش آموزان، افت تحصیلی، کاهش استفاده از لهجه محلی و کم شدن زمان فعالیت ورزشی در دانش آموزان است.

با توجه تاثیر مثبت استفاده از رسانه های ارتباطی نوین بر روابط اجتماعی، آگاهی فردی و تسهیل یادگیری زبان دوم، پیشنهاد می گردد معلمان و مسیولین مدرسه طرحی را برای استفاده از این رسانه ها در کلاس درس طراحی و مورد استفاده قرار دهند. همچنین معلوم شد که آثار زیان بار تربیتی رسانه های ارتباطی نوین عبارت اند از: ایجاد آشفتگی اخلاقی در دانش آموزان، انزوای دانش آموزان، افت تحصیلی، کاهش استفاده از لهجه محلی و کم شدن زمان فعالیت ورزشی در آنان است. بنابراین با توجه به این یافته پیشنهاد می شود که به کودکان شیوه های استفاده صحیح از این رسانه ها و نیز شیوه ارزشیابی و شیوه های انتخاب محتوای رسانه ها، در مدرسه آموزش داده شود. علاوه بر موارد بالا پیشنهاد می گردد در مورد آثار تربیتی هر یک از رسانه های ارتباطی نوین نظیر: تلفن همراه و شبکه های مجازی مربوطه، و همچنین ماهواره و اینترنت، به طور جداگانه پژوهش صورت گیرد. نیز پیشنهاد می گردد در مورد الگوی صحیح کاربرد تلفن همراه و فرصت ها و تهدیدهای تربیتی آن در بین دانش آموزان پژوهش به عمل آید.