اندیشه نمادگرایی در سفیانی

باتوجه به روایات، پیش از قیام حضرت مهدی4 مردی از نسل ابوسفیان، در منطقه شام، خروج می کند و با تظاهر به دینداری، گروه زیادی از مسلمانان را می‏فریبد و به گرد خود، می‏آورد. در این که سفیانی انسانی معین و مشخص بوده یا نمادی برای یک جریان و حرکتی باطل باشد، بین اندیشمندان اختلاف وجود دارد. در دیدگاه نمادین سفیانی شخصیت انسانی ندارد، حال آن که ادله فراوانی به شخص وارگی او دلالت دارد. امکان پذیرش ظهور روایات در معنای حقیقی و غیر نمادین، وجود شاخصه های متعدد شخص وارگی در سفیانی و تعارض با ظاهر روایات متعدد، از جمله دلایلی است که معنای حقیقی و واقعی و شخص وارگی سفیانی را اثبات می کند. دیدگاه سفیانی نوعی باتوجه به وجود روایتی معتبر قابل رد نیست؛ اما قدر متیقن از روایات سفیانی این است که مقصود از سفیانی در انبوه روایات همان سفیانی است که در آخرالزمان با ویژگی های معین و مشخص خواهد آمد و یک شخص بیش نیست.