نخستین دریافت های سفرنامه نویسان ایرانی از تمدن غرب در دوره قاجار

شکست های ایرانیان در جنگ با روسیه در دوره قاجار، ایرانیان را از زاویه یک تمدن مغلوب با غرب آشنا کرد. سیاست مدار، متفکر و منورالفکر ایرانی خود را در مقام مقایسه با تمدن جدید قرار داد و شروع به گرته برداری از آن کرد. نخستین آشنایی های مصلحانه ایرانیان با تمدن جدید از خلال آگاهی هایی به وجود آمد که سفرنامه نویسان ایرانی از تمدن غرب ارایه نمودند. بیشتر این سفرنامه نویسان، پس از حیرت در برخورد با این تمدن جدید نتوانستند پیشرفت های اروپا را در راستای تحولات مفهومی و نظری تحلیل نمایند؛ بنابراین به تقلیل این مسایل در حد امور عینی روی آوردند. اگرچه بخشی از این امر را باید حاصل ناتوانی های زبانی دانست؛ اما مهم تر از آن، ناتوانی درک مبانی نظری و مفاهیم جدید به دلیل یکسان پنداری بود که این افراد میان سنت و تجدد برقرار کرده بودند و صرفا برتری غرب را از منظر فناورانه می نگریستند. در این مقاله، نگارنده به دنبال این است تا با بررسی سفرنامه های سیاحان ایرانی از غرب، دریافت های نخستین سفرنامه نویسان دوران قاجار از تمدن غرب را بررسی و تحلیل کند.