ایران صفوی و تجربه میسیونرهای مسیحی در میان تساهل و رد کردن

مهاجرت ارامنه به ایران از اوایل قرن هفدهم میلادی به تغییرات بسیاری در جامعه مسلمان ایران منجر گردید. در درازمدت، این مهاجران از بنیان، ترکیب تشکیلات اداری و نظامی نخبگان دولت صفوی را تغییر دادند و همچنین در دهه دوم قرن هفدهم میلادی، ارامنه ساکن جلفا مهم ترین طبقه بازرگان در کشور بودند. در این میان، هر چند ورود عده ای از مبلغان مسیحی به ایران با مخالفت هایی از سوی برخی روحانیون شیعه همراه بود، اما به مرور، دین مسیحیت به عنوان منبعی برای گفتگوی علما حول مسایل دینی و اعتقادی در ایران قرار گرفت.تنوع نژادی و زبانی در ایران، پیش تر راهی برای انعطاف پذیری در تعامل با جهان مهیا کرده بود. از این رو، به بستری برای گفتمان گروه های اعتقادی متفاوت مبدل گشت. در این راستا، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با تاکید بر منابع کتابخانه ای به واکاوی تاثیر حضور مبلغان مسیحی در ایران پرداخته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که ایرانیان در مقایسه با دیگر سرزمین های مسلمان، انعطاف پذیری بسیار بیشتری در مقابل گفتمان های مخالف نشان داده اند و همواره اجازه گفتگو و ارایه استدلال در مورد مسایل دینی در این سرزمین امری پذیرفته شده به حساب می آمده است؛ آنچه که با کمی تعمیم به جامعه امروزه، هنوز نیز قابل تشخیص است.