قاعده زرین در اندیشه اخلاقی فیض کاشانی

یکی از ابزارهای موثر برای ایجاد فرهنگ اخلاقی زیستن در جامعه، قاعده زرین اخلاق است. بر اساس این قاعده که تقریرهای مختلفی از آن در دو وجه ایجابی و سلبی صورت گرفته است، افراد در صورتی می توانند زیست اخلاقی مسالمت آمیزی داشته باشند که هرچه برای خود می پسندند، برای دیگران نیز بپسندند و آنچه برایشان مطلوب نیست، برای دیگران نیز مطلوب ندانند. این قاعده در کنار دیگر اشتراکات عقلی و الهیاتی ادیان، به مثابه ابزاری اخلاقی برای تقریب میان ادیان و تمدن های مختلف نیز مورد توجه اخلاق گراها قرار گرفته است. در سنت اسلامی نیز علمای اخلاق بر اساس آیات و روایات مختلف، مصادیق متعددی از قاعده زرین را در آثار اخلاقی خود تبیین کرده اند. فیض کاشانی که توجه به برخی آراء اخلاقی اش محور اصلی پژوهش حاضر است، در آثار مختلف خود، آموزه های اخلاقی شفقت، مهربانی، مدارا، خوش سخنی با دیگران و... را از مهم ترین ابزارهای اخلاقی برای زندگی مسالمت آمیز در جامعه اسلامی معرفی می کند. در این جستار با اشاره به کارکردهای قاعده زرین، این آموزه های اخلاقی از منظر قاعده زرین مورد توجه قرار گرفته و نشان داده شده است که آموزه های اخلاق اجتماعی فیض کاشانی را می توان از مصادیق صورت بندی کلی قاعده زرین دانست.