قرآن کریم و معیارهای جواز اعمال خشونت در اجتماع

مفهوم خشونت همواره یکی از مسایل چالش برانگیز در پژوهش های اجتماعی بوده است. در جهان اسلام نیز این مسئله از دیرباز مورد توجه اندیشمندان، به ویژه جامعه شناسان دینی بوده و البته دستاویز بسیاری از افراط گرایان نیز قرار گرفته است. زاویه نگاه و دیدگاه های مختلف درباره خشونت، می تواند گونه های متفاوتی از آن را به نمایش بگذارد، مانند: خشونت فردی، خشونت اجتماعی، خشونت پنهان یا آشکار و... .این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی معیارهای روایی و ناروایی اعمال خشونت در اجتماع را در آیات قرآن بررسی کرده است. نخست «عدالت» معیار تمایز روایی و ناروایی خشونت و در ادامه، دو مولفه «اخلاق» و «قانون» به عنوان ملاک اعمال خشونت در قرآن تحلیل شده است؛ به این معنا که هر رفتار، گفتار و عملکرد ضد خاطیان اجتماعی که در چارچوب مفهوم اخلاق و قانون بگنجد، خشونت جایز شمرده می شود؛ هرچند با شدت عمل و رنج همراه باشد. مصادیق خشونت جایز و غیرجایز در اجتماع نیز با الهام از آیات کریمه قرآن استخراج و تبیین گردیده است.