مقایسه اثربخشی «فراشناخت درمانی» و «درمان هیجان مدار» بر پاسخ نشخواری دانش آموزان پسر متوسطه

نشخوارگری پاسخ، پاسخ تکرار شونده می باشد که به نظر می آید از طریق روش های روان درمانی قابل کنترل باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی "فراشناخت درمانی" و "درمان هیجان مدار" بر پاسخ نشخواری دانش آموزان پسر متوسطه انجام شد. 

روش پژوهشی نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری 1ماه و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه منطقه افشار شهرستان خدابنده در سال تحصیلی99- 1398 بودند. نمونه پژوهش با روش تصادفی خوشه ای از بین 5 منطقه شهرستان خدابنده بصورت تصادفی منطقه افشار انتخاب شد. از بین مدارس پسرانه متوسطه دوره اول منطقه افشار شهرستان خدابنده، به صورت تصادفی ساده 3 مدرسه انتخاب و از هر مدرسه 60 تن به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. سپس پیش آزمون توسط توزیع "مقیاس پاسخ نشخواری" (Ruminant Response Scale) اجرا شد. از بین افرادی که نمره مقیاس فوق بالاتر از 44 در دامنه  22 تا 88 قرار داشتند، 45 تن به صورت تصادفی ساده از نوع قرعه کشی در 3 گروه 15 تن مداخله 1، مداخله 2 و کنترل بطور تصادفی جایگزین شد. ابزارهای  جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه جمعیت شناختی و "مقیاس پاسخ نشخواری" بود. روایی محتوا به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ بررسی شد. آزمودنی های گروه مداخله 1 در جلسات آموزش گروهی "فراشناخت درمانی" در 8 جلسه 90 دقیقه ای و گروه مداخله 2، در جلسات "درمان هیجان مدار" در 8 جلسه 90دقیقه ای در هفته یک بار شرکت کردند. برای افراد گروه کنترل هم بعد از پایان جلسات و اخذ آزمون پیگیری  جلسات آموزشی برگزار شد. در پایان جلسات، پس آزمون و 1 ماه بعد پیگیری برای هر 3 گروه اجرا شد. داده ها در نرم افزار اس پی اس اس نسخه 24 تحلیل شد.

"فراشناخت درمانی" و "درمان هیجان مدار" توانست نمره پاسخ نشخواری دانش آموزان را نسبت به گروه کنترل کاهش دهد (001/0≤P). در این کاهش، هر 2 روش فوق از لحاظ آماری، یکسان بودند.

"فراشناخت درمانی" و "درمان هیجان مدار" موجب کاهش پاسخ نشخواری دانش آموزان می شود. متخصصان آموزشی می توانند از این 2 روش جهت کاهش پاسخ نشخواری دانش آموزان استفاده نمایند و زمینه کاهش مشکلات روانشناختی را فراهم آورند.