توصیف ویژگی های زبانی طنز احمد مطر و عناصر بلاغی در طنز ابوالقاسم حالت

نشانه ها در چهارچوبی از نظام های نشانه ای عمل می کنند؛ به عبارت دیگر، با قرار گرفتن در کنار یکدیگر، معنادار می شوند. با توجه به امکان بررسی نظام های زبانی در طنز، می توان با به دست آوردن مفاهیم نشانه ای نمادهای طنزآمیز در یک اثر، گفتمان اثر را مورد واکاوی قرار داد. در متون طنز، نه تنها بررسی سطح معنایی و رمزگان در فهم معنا موثر خواهد بود، بلکه توجه به سرچشمه های اصلی، یعنی جامعه شناسی نهفته در پس زبان طنز اثر، به عنوان پیش متن، در شناخت لایه های بلاغی و زبانی و دلالت های آن ضروری است. طنز سیاسی- اجتماعی، ازجمله عرصه های بسیار مهم جهت بازگویی حقایق جامعه به زبان نمادین و رمزی است. احمد مطر و قاسم حالت نیز دو شاعر معاصر طنزپرداز نام دار عربی و فارسی هستند که با زبانی نمادین به طرح مسایل و مشکلات جامعه عصر خویش می پردازند. نظر به تعدد سطوح رمزگانی در کلام احمد مطر و لایه های مختلف بلاغی قاسم حالت، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی، به بررسی حوزه های زبان و بلاغت در اشعار طنز این دو شاعر توجه داشته است. بنابراین، ابتدا به تحلیل شعرهای احمد مطر براساس الگوی زبانی رمزگان پنج گانه بارت و سپس به شعرهای قاسم حالت با تحلیل بلاغی پرداخته ایم. در این پژوهش، دیوان «الاعمال الشعریه الکامله» احمد مطر و دیوان «خروس لاری» ابوالقاسم حالت بررسی شده است. نتایج بررسی نشان می دهد احمد مطر انواع رمزگان های هرمنوتیکی، معنایی، کنشی، نمادین و فرهنگی و قاسم حالت لایه های مختلف بلاغی، آوایی، واژگانی، نحوی و ایدیولوژیک را در ساختار اشعار خویش به کار گرفته اند.