بررسی ارتباط میان صید بر واحد تلاش ماهی شیر Scomberomorus commerson با برخی از متغیرهای محیطی حاصل از ماهواره در شمال غربی خلیج فارس

برای اجرای مدیریت صید اطلاعات در مورد پراکنش گونه مورد نظر، زیستگاه مطلوب آن و ارتباط آن با متغیرهای محیطی و اکولوژیکی لازم و ضروری است. ماهی شیر جزو ماهیان ممتاز شیلاتی در خلیج فارس می باشد. در این تحقیق ارتباط متغیرهای زمانی و مکانی با میزان صید به ازای واحد تلاش ماهی شیر (Scomberomorus commerson) به همراه متغیرهای محیطی حاصل از تصاویر ماهواره ای مورد بررسی قرار گرفت.

این مطالعه در ناحیه شمال غربی خلیج فارس (سواحل استان خوزستان) از سال 1392 تا 1397 به منظور بررسی ارتباط میزان صید بر واحد تلاش ماهی شیر و متغیرهای محیطی ازجمله دمای سطحی آب دریا، میزان تولید اولیه، ضریب خاموشی نور و کلروفیل-آ انجام گرفت. این متغیرها از طریق سنجنده مادیس (MODIS) متناسب با زمان صیادی از سال 1392 تا 1397 از سایت ناسا تهیه گردید. میزان صید به ازای واحد تلاش نیز در همان سالها محاسبه و ثبت گردید. سپس ارتباط میان آنها با استفاده از آزمون های آماری مورد سنجش قرار گرفت.

نتایج حاصل از بررسی های این تحقیق نشان داد که در طول دوره مورد مطالعه ماهیان صید شده دارای میانگین طول کل 4±75 سانتی متر و میانگین وزن ماهیان صید شده 5±950 گرم بوده است. نتایج بررسی میانگین متغیرها در طول دوره مورد مطالعه نشان داد که میانگین کل صید در طول دوره مورد مطالعه 3/16802 کیلوگرم، میانگین دما 25/25 درجه سانتی گراد، میانگین کلروفیل-آ 17/1 مترمکعب/میلی گرم، میانگین تولید اولیه 85/1 روز/مترمربع/گرم کربن، میانگین ضریب خاموشی 14/0 متر و میانگین صید به ازای واحد تلاش 62/4 ساعت/کیلوگرم بوده است. همچنین نتایج آزمون های آماری نشان داد که میزان صید به ازای واحد تلاش با ماه نمونه برداری (01/0p<) و طول جغرافیایی (01/0p<) ارتباط معنی دار منفی و با صید کل (01/0p<) و سال نمونه برداری (01/0p<) و دما (01/0p<) ارتباط آماری معنی دار مثبت وجود دارد. همچنین نتایج آزمون تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که عوامل کلروفیل-آ، دمای سطحی، ماه نمونه برداری، تولید اولیه و ضریب خاموشی همبستگی بالایی با مولفه اول، عوامل صید به ازای واحد تلاش، صید کل و عرض جغرافیایی همبستگی بالایی با مولفه دوم، طول جغرافیایی همبستگی بالایی با مولفه سوم و عوامل عرض جغرافیایی و دمای سطحی همبستگی بالایی با مولفه چهارم نشان دادند.

به طور کلی طبق نتایج این تحقیق طول و عرض جغرافیایی، ماه و سال نمونه برداری و دمای سطحی بر روی میزان صید به ازای واحد تلاش این ماهی بیشترین تاثیر را دارند. این تحقیق می تواند در اجرای مدیریت اکوسیستم محور صید این گونه موثر باشد. از آنجا که اولین قدم در جهت مدیریت اکوسیستم دانش کافی در حوزه آن اکوسیستم و به ویژه پراکنش آن گونه در ارتباط با متغیرهای محیطی است لذا این تحقیق می تواند به اجرای مدیریت اکوسیستم محور در این منطقه کمک نماید.