بررسی تاثیر عوامل جوی با تاکید بر گردوخاک بر تغییرات کلروفیل در جنوب شرق دریای خزر (2017-2007)

توده های فیتوپلانکتون دریایی اساس و منبع اصلی اکوسیستم آبی هستند که غلظت آن ها تحت تاثیر عوامل مختلفی ازجمله گردوخاک تغییر می کند. دریای خزر به واسطه نزدیکی به بیابان های ترکمنستان تحت تاثیر توفان های گردوخاک قرار دارد.

هدف از این مطالعه بررسی عوامل جوی به ویژه گردوخاک بر غلظت کلروفیل در جنوب شرق دریای خزر در بازه بلندمدت 2007 تا 2017 است. بدین منظور از داده های ماهواره آکوا و مدل Merra-2 استفاده شد.

یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشینه کلروفیل و غلظت گردوخاک سطحی در فصل پاییز و بیشینه عمق نوری هواویزها (AOD) در فصل تابستان است. در فصل پاییز، کلروفیل در سواحل مازندران و گیلان افزایش قابل توجهی می یابد. بیشترین غلظت کلروفیل 2/11 میلی گرم بر مترمکعب در سپتامبر در ایستگاه شماره 2 (در نزدیکی سواحل مازندارن) به دست آمد. در فصل پاییز افزایش سرعت باد و افزایش تابش خورشیدی دریافتی در منطقه بالکان منجر به افزایش غلظت گردوخاک سطحی شده که همراه با بادهای غربی به دریای خزر انتقال می یابد. افزایش تابش خورشیدی منجر به کاهش کلروفیل شده (ضریب همبستگی 41/0- تا 57/0-) درحالی که افزایش سرعت باد منجر به افزایش کلروفیل (ضریب همبستگی 2/0+تا 54/0+) می شود. در سپتامبر که غلظت گردوخاک افزایش می یابد، کلروفیل نیز افزایش داشته (همبستگی مثبت 34/0+) و در بهار که غلظت گردوخاک کاهش می یابد، کلروفیل کاهش (همبستگی منفی32/0-) می یابد.

رابطه گردوخاک و کلروفیل در سال ها با غلظت گردوخاک متفاوت، مشابه نیست.