شهرسازی تاکتیکال؛ چیستی، چرایی و چگونگی (تدوین چارچوب نظری شهرسازی تاکتیکال به کمک مطالعه مروری و تحلیل محتوا)

شهرسازی تاکتیکال در پی تحقق کنش‏گری فعال شهروندان در بازیابی و بازطراحی فضاهای شهری کوچک‏مقیاس و ارتقای حس تعلق مردم به محیط‏های شهری است. با این‏حال، در عرصه پژوهش‏های داخلی کمتر به طور دقیق و عمیق به آن پرداخته شده و ضرورت تدوین یک چارچوب نظری به منظور کاربست در عرصه شهرسازی داخلی احساس می‏شود. این پژوهش در پی آن است که به سه سوال اصلی «چیستی»، «چرایی» و «چگونگی» در مورد «شهرسازی تاکتیکال» پاسخ دهد. در راستای اهداف پژوهش، بر اساس روش «مرور نظام‏مند»، پس از جست وجوی منابع و گزینش اسناد بهینه پژوهشی در سه مرحله، تعداد 39 سند علمی انتخاب شد و فرایند «تحلیل محتوا» و استخراج کدها و تدوین تم‏ها بر اساس سه مقوله اولیه، روی متن این اسناد انجام شد.در مقوله «چیستی» شهرسازی تاکتیکال و در تم «مفاهیم مشابه»، کدهای «شهرسازی خودجوش» و «شهرسازی چریکی»، در دسته کدهای مربوط به تم «ویژگی‏ها»، کدهای «کم‏هزینه بودن» و «موقت بودن» و در دسته کدهای مربوط به تم «ماهیت»، کد «خلاقیت و نوآوری» بیشترین تکرار را داشته‏اند. تحلیل محتوای حاصل از مقوله «چرایی»، در دسته عوامل «زمینه‏ساز»، بیشترین تکرار را در کدهای «رویه‏های طولانی بروکراتیک» و در دسته «مزایا»، بیشترین تکرار را «تحقق مشارکت شهروندان در تصمیم‏گیری و اجرا» داشته است. یافته‏های حاصل از این پژوهش می‏تواند با اتخاذ رویکرد بومی‏سازی و در نظر گرفتن زمینه‏های فرهنگی اجتماعی و نیز پتانسیل‏های قانونی، هم از سوی مدیران و برنامه‏ریزان شهری و هم از سوی دغدغه‏مندان حوزه شهرسازی در راستای انجام پروژه‏های تاکتیکال مورد استفاده قرار گیرد.