عینیت فاکت ارزش بار چگونه ممکن است؟طرح وبری از فاکت اجتماعی

ماهیت فاکت در علوم اجتماعی و نسبت آن با ارزش ها، یکی از مهمترین مناقشات کلاسیک و امروزین معرفت شناسی و روش شناسی علوم اجتماعی را تشکیل می دهد. مقاله حاضر به این پرسش می پردازد که «آیا فاکت اجتماعی ارزش بار است؟ اگر آری، عینیت فاکت اجتماعی ارزش بار چگونه ممکن است؟». در پاسخ به این مسیله، سه رهیافت اثباتی، ضداثباتی و پسااثباتی سه تز رقیب را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. پژوهش حاضر از طریق تحلیل محتوا آراء پسااثباتی ماکس وبر که بر معرفت شناسی کانت و نیوکانتی های مکتب بادن استوار است، استدلال می کند که در علوم اجتماعی اولا؛ مداخله ارزش ها در گردآوری، ثبت و برساخت فاکت اجتماعی امری ممکن، مشروع و حتی ضروری است و از این رو، فاکت اجتماعی ارزش بار است. ثانیا؛ ارزش باری فاکت اجتماعی نه تنها مخل عینیت نیست بلکه شرط سوبژکتیو عینیت است. در رهیافت وبری، ارزش های کنشگران اجتماعی نقش «مقوم» و ارزش های پژوهشگران اجتماعی نقش «تنظیم کننده» در برساخت فاکت اجتماعی ایفا می کنند.