تبیین مفهوم «طب اسلامی»

امروزه مکاتب طبی مختلفی از جمله طب نوین، مکمل و سنتی، چینی و اخیرا طب اسلامی بوجود آمده که هر یک بر مبنای فلسفه خاص خود در فرایند سلامتی انسان به ایفای نقش پرداخته اند. از طرفی تکفیر پیدا و پنهان متمسکین هر مکتب نسبت به سایر مکاتب طبی، موجب تنازعاتی در صحنه عمل شده که حق دستیابی افراد جامعه به سلامتی را با چالش روبرو ساخته است. هدف این مقاله تبیین مفهوم و اجزای طب اسلامی است تا با شناخت دقیقتر آن بتوان از دایره این تنازعات کاست.

این مقاله یک بررسی مروری و کتابخانه ای است که به صورت هدفمند و با معیارهای معین از طریق جستجو درکتاب های معتبر دینی ازجمله تفسیر تسنیم، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی و برخی پایگاه های اطلاعات علمی داخلی و بین المللی با کلید واژه های مرتبط همچون طب اسلامی یا Islamic Medicine بدون اعمال محدودیت زمانی انجام شده است.

شناخت ریشه اختلافات علمی، مفهوم علم اسلامی، انسان شناسی اسلامی، طبابت روحانی، محدوده قلمرو طب مبتنی بر شواهد، ملزومات اولیه و ضوابط اسلامی شدن طب، شیوه برخورد با گزاره های روایی طبی و در نهایت ارایه الگویی برای پرداختن به موضوعات طبی، مولفه هایی هستند که در بازشناسی مفهوم حقیقی طب اسلامی بایستی موردتوجه قرارگیرند.

با توجه به جایگاه برجسته «عقل» در کنار «نقل»، در مکتب جامع اسلام، مفهوم حقیقی «طب اسلامی» بسیار فراتر از آنچه که اکنون به اشتباه بجای «طب الایمه یا طب النبی» و یا «طب دوره تمدن اسلامی» مستعمل شده، می باشد. حداقل حیطه این مفهوم، تمام مکاتب مورد استفاده طبی امروز و هر آنچه از علوم پزشکی که مبتنی بر سیره عقلا و با نگاه توحیدی و در راستای سلامت جسمانی و نفسانی انسان بطور توامان است، را در بر می گیرد.