روند پژوهشی یادگیری فناورانه: مطالعه علم سنجی

پیشینه و اهداف:

 تحقیقات علم سنجی با توانایی ارزیابی تحقیقات علمی و با بهره گیری از شاخص های چندگانه در تبیین ظرفیت ها و عملکرد علمی و فناوری در ابعاد مختلف، بر جذابیت آن در میان محققان افزوده است. این حوزه از دانش در مطالعات گوناگون انجام می گیرد که بررسی کمی طیف گسترده ای از اطلاعات علمی، هدف اصلی آن است. تحقیق حاضر، به مطالعه علم سنجی در مجله کامپیوتر و آموزش پرداخته است که ترسیم نقشه موضوعات مقالات و ارایه مسیرهای تحقیقاتی پیش رو، هدف اصلی تحقیق است. هدف از انتخاب این مجله نیز پرداختن به جدیدترین تحقیقات در یکی از تخصصی ترین مجلات حوزه فناوری آموزشی است.

این تحقیق به لحاظ روش در کلیت شیوه فراتحلیل و در زمره مطالعات کاربردی است، که به روش تحقیقات علم سنجی و کتاب شناختی انجام شده است. در این تحقیق از روش مطالعات کتابخانه ای به منظور مطالعه ادبیات نظری و جمع آوری اطلاعات تحقیق استفاده شده است. واحد تحلیل شامل تمام مقالات منتشر شده در مجله «Computers & Education» در بین سال های 2021- 2010 و منبع جمع آوری اطلاعات، دسترسی به پایگاه استنادی Scopus و جستجوی مقالات از طریق عنوان مجله بود. نتایج جستجوی این اطلاعات، شامل 2597 مقاله بوده است. برای تحلیل و تفسیر مناسب نتایج تحقیق نیز از مجموعه ای از روش ها و ابزارهای علم سنجی استفاده شده است.

براساس یافته های تحقیق، 2597 مقاله توسط 5928 نویسنده انجام شده که بیشترین تعداد این مقالات توسط یک نویسنده و متوسط شاخص همکاری برای نویسندگان 5/2 بوده است. کشورهای آمریکا، تایوان و اسپانیا بیشترین تولیدات علمی و نویسندگان هوانگ، چن و تاسی بیشترین تعداد مقالات علمی را داشته اند. این موضوع مشخص کننده نقش مهم و تاثیرگذاری این نویسندگان در مجله بوده است. مرور سیستماتیک ادبیات شواهد تجربی در مورد بازی های رایانه ای و بازی های جدی به عنوان مهم ترین مقاله شناسایی شد و موضوع تحقیقات مجله بیشتر در ارتباط با یادگیری قرار دارد.

به طور کلی، آنچه که امروزه بیش از پیش در موضوع مقالات مجله کامپیوتر و آموزش مورد توجه قرار گرفته، استفاده از فناوری های دیجیتال در حوزه یادگیری و آموزش از راه دور است. تحلیل یافته های تحقیق نشان داد مقالات منتشر شده در مجله کامپیوتر و آموزش به طور متنوعی در موضوعات علمی مختلف توزیع شده اند و می توان به علاقه گسترده ای از دیدگاه های تحقیقاتی مختلف پی برد. همچنین، تجزیه وتحلیل کلمات کلیدی برای مقالات مورد مطالعه، چهار تحول موضوعی برای تحقیقات مجله در حیطه هایی مانند یادگیری الکترونیکی، بهبود روش های یادگیری یا تدریس، توسعه رویکردهای آموزشی و کاربرد فناوری های دیجیتال در یادگیری را نشان داد. یافته های مطالعه حاضر می تواند برخی از مسیر های تحقیقات آتی در مورد یادگیری فناورانه را ارایه دهد. پیشنهاد می شود مطالعات آینده بررسی کنند که کدام مسایل پداگوژیکی از طریق روش های فراتحلیل بیشتر مورد توجه جامعه پژوهشی است تا نحوه ادغام ابزارهای فناروانه خاص در کمک به فعالیت های آموزشی و یادگیری را بیابند. علاوه بر این، چگونگی طراحی محیط های یادگیری تعاملی برای مطابقت بهتر با نیازهای فراگیران می تواند با تحقیقات مبتنی بر طراحی بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. به طور خاص، این که چه نوع ابزارهای فناوری باعث عملکرد بهتر تحصیلی و یادگیری در محیط های آموزشی یا یادگیری دانش آموز محور می شود، می تواند بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.